Comezaron como un trío, contando e cantando historias pasadas polo baruto do rock, do blues e do folk americano. Agora son catro e, aínda que seguen a compartir cancións de letras coidadas e cheas de significado, o seu son evolucionou cara a un rock de autor con sonoridades electrónicas, influenciado polo pop, o jazz e mesmo o blues.

Desde Santiago de Compostela, Sinestesia leva anos apostando polo seu particular xeito de facer música, á marxe, explorando sen límites e experimentando todo o que os distintos xéneros poden ofrecer. E aí radica o seu encanto. Tres EP e dous longos máis tarde, o combo galego presenta o seu terceiro álbum de estudio, Na Marxe (Raso Estudio, 2023), un traballo tecido arredor dun rock alternativo de autor que convida á sa convivencia entre clásico e futuro.

 

 

Foto © Cristina Padín

 

Hai 15 anos (que se di pronto!) que Sinestesia nacía como banda en Santiago de Compostela. Cal foi o xermolo do grupo? Como lembrades aqueles inicios? Porque irrompestes en escena xa cun premio debaixo do brazo!

Tomás Porteiro: «15 anos? [risos] Ben, é posible que na conta de YouTube do noso amigo Fer haxa algún vídeo do trío orixinal, cando tiñamos 17 anos. A formación actual leva oito anos máis ou menos.

Supoño que falas do Certame Música Xove que facía o Concello de Santiago. Pois si, gañamos alá polo 2008; recordo que Churlas, o noso primeira batería, tivo que levar firmada unha autorización dos pais para poder tocar e cobrar porque era menor de idade».

 

En psicoloxía, a sinestesia —bonita palabra, por certo— é «a imaxe ou sensación subxectiva, propia dun sentido, determinada por outra sensación que afecta a outro diferente». Por que escoller ese termo como nome do grupo?

Tomás: «A verdade é que botamos un dicionario ao chan e abriuse pola S. Molounos o significado da palabra, ten moito que ver coa música e coa poesía. A min pasados os anos comezoume a parecer un nome terriblemente pretensioso (supoño que eramos ese tipo de adolescentes). Agora acepteino como quen acepta o nome que lle poñen ao nacer. Ao final foi puro azar».

 

O grupo pasou por diversas entradas e saídas de músicos ata refundirse como cuarteto con Jacobo García (baixo), Manuel Gómez (teclados, coros), Lucas Martínez (batería, percusión, sintetizadores) e Tomás Porteiro (voz, guitarra, sintetizadores). Diriades que afectaron estes cambios á evolución do voso son? De que xeito?

Tomás: «Por suposto. Primeiro porque pasamos de trío a cuarteto coa entrada de Manu. Ese foi o gran cambio. Logo é que fomos madurando e aprendendo música xuntos, flipando con distintos grupos, estilos... Supoño que Sinestesia era un terreo para envorcar todo iso.

Eu viña de moito rock e blues, música dos sesenta e pop rock nacional. Manu, tamén de moito rock; desde os sesenta para diante coñece moitísima música, e sempre tivo mogollón de oído (seguramente o que máis oído ten da banda). Jake viña de tocar en bandas de Compos e era o baixista que todos queriamos ter, porque soaba xa como un patrón con 18 anos. Era como un baixista de Motown pero de Conxo. Lucas e eu coñecémonos porque comezamos a interesarnos polo jazz e eu entrei a formar parte de Néboa, o seu proxecto máis persoal. Lucas agora achega unha visión desde a electrónica, desde o tradicional, música máis contemporánea, pero ten alma de produtor pop.

Penso que Manu e eu somos un pouco máis caóticos e anárquicos, e Lucas e Jake son máis metódicos. Dalgún xeito complementámonos ben os catro a pesar de ser moi distintos entre nós».

 

Foto © Cristina Padín

 

Do country blues ao pop rock, e todo o que se pode escoitar polo medio, como definiriades vós o son actual de Sinestesia?

Tomás: «O selo di que rock de autor alternativo. Se a xente se sitúa con iso, pois guay.

O pop e o rock penso que son máis filosofías de traballo e de creación que xéneros en si. Eu que sei. Sei o que non facemos: non facemos clásica, non facemos rap, non facemos reguetón, pero igual un día roubamos esa clave para algo, e outro día rapeamos unhas estrofas porque nos mola. Faciamos country blues? É posible que eu dixera esas cousas, claro. Flipabamos con Dylan ou con Neil Young. Hoxe en día chámaselle a rock a levar unha guitarra eléctrica e que alguén faga un solo.

Non sei. Son etiquetas que cada vez quedan máis estreitas. Así que vou dicir a típica pedantería que di case todo o mundo: facemos cancións.

Bah, penso que realmente facemos pop, que aí si que cabe todo».

 

Deixando os estilos a un lado, se preguntamos polas vosas influencias, a quen sinalariades? Quen diriades que ten, ou tivo, particular impacto á hora de desenvolver o voso propio son?

Tomás: «Aquí podo falar por min. Penso que é evidente que as letras de Quique González influenciáronme moito á hora de escribir e de buscar como un, non sei, un imaxinario concreto. Nos últimos anos obsesioneime bastante con Spinetta e Charly García.

Penso que falo polos catro se digo que Radiohead é un nexo de unión para nós. O jazz animoume a tratar de mellorar no meu instrumento. Con Chet Baker deime conta que non facía falta berrar para emocionar ou emocionarse. De Dylan vexo os vídeos e quedo parvo, como medio anestesiado. Veña, tópico tras tópico.

Eu persoalmente sempre lin moita poesía e novelas, pero non son capaz de atinar un bo poema nin pa’ Dios. Con todo, cando cantaba algún verso parecía que me quedaba máis resultón, así que nada, a facer cancións».

 

 

 

Debutades con La ciudad y otros escenarios (2010), EP que recolle gravacións feitas ao longo dun ano entre os estudios Litium de Pontevedra e Pousada Son en Ames. Que significou para vós, para a vosa carreira, este primeiro traballo?

Tomás: «Descubrimos o metrónomo e desde entón mantemos unha relación tóxica con el. Risas á parte. Coñecemos a Iago Pico, a Iago Lorenzo e a Gonzalo Maceira, tres capos que andan entre bastidores da escena galega (Tanxugueiras, Agoraphobia, Furious Monkey House). Fixeron un traballo moi bo con nós, tendo en conta que eramos uns nenos que se crían moi bos pero que estaban bastante verdes.

Saímos de alí pensando, vale, isto non é tan doado, hai que estudiar, hai que ensaiar, hai que levar as cousas máis atadas».

 

 

 

Logo de dous EP, El punto de luz del desván (2014) foi a vosa posta de longo, un disco onde escoitabamos a faceta máis country de Sinestesia. Que propiciou este achegamento cara a sons de raíz americana?

Tomás: «Nesa época Manu e eu estabamos moi flipados co blues. Entramos a formar parte dos Resaca Brothers e tocabamos todas as semanas na Borriquita de Belém Muddy Waters, B.B. King, Freddy King, Luther Allison... eu que sei. Eu púxenme a estudar jazz en Estudio Escola.

Nese disco hai dous baterías; algúns temas fainos Churlas e outros Miguel Fernández, que hoxe en día é un dos mellores batería de jazz galegos, ben, mellores batería galegos a secas. Así que era esa época na que cada cousa que aprendes queres aplicala dun xeito algo forzado.

Aínda así, nese disco comeza a fraguarse a identidade actual da banda, e hai temas como “No nos esperan”, “Parte unha lanza” ou “Ciento volando” que jo, están guay, non? Tiñamos 23 ou 24 anos e seguimos defendendo algún a día de hoxe».

 

 

 

 

 

As críticas que atopamos sobre este traballo sinálano como un punto de inflexión para a banda no que, ademais de reforzar a mensaxe a través de letras máis coidadas e cheas de detalles, se vai definindo un son máis propio. Estades de acordo? Sentístelo como tal?

Tomás: «É que realmente é o primeiro disco de Sinestesia. Chuco e Martin (MadMartin Trío) fixeron un currazo producíndoo.

Con todo, vexo que non preguntades por ¿Quién va a poder con esto?, publicado en 2016 e producido por Tomás Ageitos. Ese para min é o disco que vai definir á banda durante moitos anos, ben, realmente ata agora. Foi un disco que gravamos como me mola gravar a min; unha semana enteira, do tirón, no estudio, todos xuntos convivindo, como profesionais.

Aí si que xa había moita máis madurez nos temas. Ese son americano ao que faciades referencia é aquí onde está moito máis pulido, pero tamén entran outras influencias que van por outro sitio. Ademais está ese punto visceral nos temas, produto da xuventude, da enerxía. A min encántame. Ese disco defendereino sempre. Estamos súper orgullosos del. Ademais coñecemos a Tomás Ageitos, que sempre se portou da hostia con nós. Sempre que nos vemos falamos desa gravación.

Tamén eramos un pouco máis punkis; na metade das tomas de voces dese disco eu estou bastante pedo. Ben ou mal, así foi».

 

 

 

O último que escoitaramos de vós era Aquí y Ahora (2018), un EP de cinco cortes que fostes «contando» de mes en mes, que comezaba cun directo de “Aquí e Ahora” e remataba co videoclip de “Súbito”. Por que lanzalo aos poucos, xerando expectación?

Tomás: «Si, pero non conseguimos moita [risos]. Non sei como envellecerá Aquí y Ahora; estabamos cambiando o son e quedamos un pouco a medio camiño de algo».

 

 

Logo de cinco anos volvedes a escena con Na Marxe (Raso Estudio, 2023), un agardado longo a medio camiño entre o rock de autor e o rock con raíces. Como nace este álbum? Cal é o concepto tras el?

Tomás: «O concepto foi nacendo aos poucos por mor da pandemia. O disco acaba a ser un círculo, unha especie de caída e recuperación onde se alternan temas máis intimistas con temas un pouco máis mordaces, políticos, irónicos.

Queriamos saír da nosa zona de confort, soar menos ianqui e buscar a emotividade noutros códigos que non fosen o subidón de intensidade ou o solaco de guitarra. Metemos por vez primeira samples ou sintetizadores. Algúns din “máis modernos” simplemente porque se aprecia menos o ramalazo bluseiro (que sigue a estar). Igual hai aí unha onda máis groovera, ou máis lo-fi rollo Mac DeMarco, pero a clave foi ter a Hevi nos mandos alumeando camiños e posibilidades.

Dalgún xeito Hevi clarificaba as nosas dúbidas. Faciamos comentarios sobre as cancións bastante vagos e dispersos e el entendíanos a perfección. Veña, que nos puxo a andar. Este disco sen Hevi tería sido un caos».

 

Lemos que o disco foi «gravado nos ocos que a pandemia foi deixando». Como afectou a crise sanitaria ao desenvolvemento do álbum?

Tomás: «Pois que o que tería que ser un traballo duns meses dilatouse un ano e medio polos peches perimetrais, as ondas... En principio ía a ser unha especie de EP de cinco temas e rematou por ser un LP, porque durante a pandemia apareceron “Nunca máis”, “Imaginar” e “Loco”.

Comprei un sintetizador, un piano, leamos a Antía para cantar un tema... Fomos pasando os trinta anos un por un [risos]».

 

 

Para Na Marxe contastes con Hevi (Malandrómeda, Fluzo...), un dos grandes produtores do país que estivo detrás de gravacións de moi diversos estilos (Ortiga, Grande Amore, Xan Campos Trío, Faia...) e, polo que sabemos, persoa á que lle tedes un grande aprecio. Como foi traballar con el? Que pensades que achega ao son do disco?

Tomás: «Traballar con Hevi foi o mellor que nos pasou como banda nos últimos anos, sen dúbida. Querémolo e admirámolo como os arxentinos a Maradona. Como di Jake nos ensaios cando hai unha dúbida: “que diría Hevi?”».

 

Na vosa opinión, como debería ser a relación artista-produtor para que as cousas flúan dentro do estudio e rematar un traballo con éxito?

Tomás: «[Risos] Eu que sei! A ver, non somos os Arctic Monkeys, pero pola nosa experiencia con Hevi diría que tes que tratar de entender á outra parte, que igual o outro ten razón. Ser empático, aberto, non ser testudo e, se tes algunhas liñas vermellas (nós non tiñamos ningunha, creo), pois deixalas claras desde o principio».

 

 

Foto © Cristina Padín

 

Na Marxe é un longo onde amplificades o rock de autor ata límites insospeitados; ás veces próximo ao soft rock outras ao rock alternativo, sintes inesperados enlazados con melodías acústicas... Como chegastes ata aquí, ata este son algo afastado do que adoitabades facer?

Tomás: «Deixándonos de tomar en serio, sacándonos importancia, flipando con todo como nenos, xogando...».

 

En Na Marxe sorprendedes cun par de temas en galego, logo dunha discografía integramente, ata a data, en castelán. Por que o xiro de lingua?

Tomás: «Eu escribo as letras e a miña lingua materna é o castelán. Apenas tiven referencias galegofalantes na miña infancia e adolescencia. Agora xa levo anos utilizando as dúas linguas no día a día; unha por vontade e outra porque a vida foi decidindo por min.

Falar é unha cousa, pero escribir non é doado, non o podes forzar. Un día ves que comeza a saír natural e dis hostia, xa podo escribir en galego tamén. Así que haberá, agardo, temas nas dúas linguas a partir de agora».

 

 

As vosas letras sempre contan máis do que parece nunha primeira escoita, tan coidadas se cabe como a instrumentación que as envolve. Neste caso, que, ou quen, as inspirou?

Tomás: «O que pasa e o que nos pasa. Observar, reflexionar, calar un pouco tamén. Eu que sei! Mítica pregunta para dicir algo súper interesante... [pero] tampouco facemos letras tan crípticas nin nada.

Eu co tempo deime conta que teño como un límite por arriba, que sería o de non ser demasiado cursi-melodramático ou demasiado pretensioso; e un límite por abaixo, que sería o de non caer nos topicazos roqueiros do nocherío e o seus enredos, nesa pose de malditismo moi pouco crible.

Gustaríame traballar máis ese costumbrismo de La Cabra Mecánica no seu momento, ou dos Ataque Escampe, ou ese absurdo próximo a Jose Luis Cuerda de Ángel Stanich. Pero nada, ao final sempre nos queda como que o que dicimos vai moi moi en serio, que somos uns raiados de coidado.

Tamén che digo, os límites eses que dixen antes, estamos a saltalos nas letras cada dous por tres; pecando de cursis ás veces, e pecando de romanticismo crápula noutros temas. Aínda así, penso que imos mellorando neses “límites” e acadamos un ton algo máis desapegado e contido nestas últimas cancións».

 

 

 

O longo vén envolto nun deseño bastante particular, asinado por João Neves, un cartón rachado que agocha unha ilustración coas vosas siluetas e, á esquerda, pódese ler o repertorio escrito a man. Que significa? El foi tamén o ilustrador das portadas dos singles, seguiu algunha directriz vosa ou tivo total liberdade?

Tomás: «Baixo unhas indicacións moi básicas sobre as cores que queriamos utilizar fixo esa marabilla a partir dunha foto de Cristina Padín (outra fenómena). Ademais, o señor Neves é un súper músico, así que maior comunicación aínda. Un crack!».

 

O último sinxelo adianto foi “Imaginar”, un tema co pé no groove do soul rock e outro  no blues para o que contastes coa voz de Antía Muíño, cantautora revelación da nova canción galega. Como xurdiu a colaboración e por que Antía? Que diriades que achega á peza?

Tomás: «Achégalle todo o seu talento e toda a súa sensibilidade. É demasiado! Como entra nesa segunda estrofa, con que forza. Mola, eh?».

 

 

Seguiredes explorando entre marxes, movendo os marcos, ou hai algunha fronteira sonora que non vos arriscades a cruzar?

Tomás: «A ver, non creo que acabemos facendo reguetón, pero se me din hai dous anos que iamos gravar un tema como “Na Marxe”... igual non o creo. Eu que sei, a min fliparíame facer un disco de tangos e boleros e que nolo produza Hevi. Queda feita a proposta dende aquí!».

 

Na Marxe vén da man de Raso Estudio, selo discográfico no que atopamos traballos doutros galegos como Baiuca, CHISME, Xosé Lois Romero & Aliboria, Antía Muíño ou Blanco Palamera. Como chegastes ata eles e como está a ser a experiencia?

Tomás: «Jako, Lucas e eu tocamos en Néboa, que tamén está en Raso, así que foi máis doado facer chegar o disco. A experiencia está a ser boa; os medios fan un pouquiño máis de caso e o streaming está funcionando.

Xa soamente compartir selo con eses pedazo de nomes é moi guay».

 

Trece anos separan La ciudad y otros escenarios (2010) e Na Marxe (2023). Que diferenzas, ou similitudes, atopades entre ambos traballos? Botando a vista atrás, cambiariades algo daquel debut?

Tomás: «Ese EP, xunto con outro, está en Bandcamp unicamente, aviso para quen o queira escoitar.

A diferencia fundamental é que en 2010 apenas chegabamos aos 20 anos e, agora que todos pasamos os 30, sería un pouco decadente estar a facer o mesmo.

Respecto á segunda pregunta: nada; é que non podo cambiar nada. Naquel momento había dúas opcións, facelo ou non facelo. O único filtro que evita que publiques algo é a vergoña, e xa dixen que nos criamos mazo bos, aínda que non fose certo».

 

O venres 10 de febreiro subiades ao escenario da Riquela (Santiago de Compostela) para presentar Na marxe ao vivo. Como foi a volta aos escenarios, tendo en conta que o faciades con novo disco e, como vós mesmos sinalastes, xogando na casa?

Tomás: «Tocar en Santiago a min ponme dos nervios, pero sempre desfrutámolo moito ao final. Foi guay; foi de puta madre, de feito».

 

Foto © Cristina Padín

 

Que pode agardar o público dun concerto de Sinestesia? Tedes algunha outra data pechada que poidades adiantar?

Tomás: «Buah, pois non sei, é probable que eu cague algunha letra e que Manu faga un tremendo solazo para meternos enerxía se ve que estamos despistados. A verdade é que Lucas e Jake están a soar como un canón xuntos e póñeno doado para que Manu e eu esteamos máis soltos.

Aproveito para lanzarlles o piropo aos tres porque non están a facer a entrevista e non sacan a relucir esa falsa modestia tan típica dos bos músicos.

Ah! Vai estar Gloria Pavía cantando a dúo algún tema e facendo coros. Ten un talentazo. A xente vai flipar con ela!».

 

Na actualidade, que artista ou grupo galego nos recomendariades? Algún favorito que deberiamos coñecer?

Tomás: «Eu aquí tiro para casa e sempre cito a tres bandas de Compos que, a min persoalmente, me fixeron conectar con música feita en galego cando eu apenas tiña referencias que me molasen na nosa lingua. Ataque Escampe, Malandrómeda e NARF. Desgraciadamente NARF xa non está entre nós, pero Malandrómeda e os Escampe están a publicar música nova chulísima, arriscada, diferente.

Antes falabamos de Blanco Palamera, menudo groove teñen eses tipos. Antía Muiño, tremendo o que fai. CALDO no mundo do folk e do tradi flípanme, pura enerxía. Néboa, tremenda banda, que non? Amigos meus. E, xa para rematar, Espiño e Radio Zapa!, que son amigos tamén e podería parecer que non son neutral, pero é que son rematadamente bos no seu. Iso é impepinable».

 

Se abrísemos as vosas contas persoais de Spotify, que escoitariamos? 100% Sinceridade, 0% Vergoña

Tomás: «Moito rock arxentino, sobre todo Charly e Spinetta. Agora ando tamén con Bándolos Chinos ou el Zar, arxentinos tamén. Moito The Smile, que estou tolo co seu disco, e esta semana con Joe Henry, que acaba de sacar traballo novo e, xunto con Wilco e Big Thief, é dos músicos americanos que máis escoito (con permiso de Bob [Dylan], claro).

Cando quero relaxarme poño os nocturnos de Chopin ou jazz así cool rollo Chet Baker. Curioseo algo de electrónica (Kiasmos, Garza, este último galego, moi guay o que fai).

Levo uns anos escoitando moito folclore suramericano: Atahualpa Yupanqui, Mercedes Sosa, Jorge Cafrune. Tamén algo de bolero, de tango... Un pouquiño de revisar La Cabra Mecánica ou Quique González e, cada certo tempo poño o primeiro de Estopa e canto “Como Camarón” agarrando o mando a modo de micro. Estopa é superior a min».