Con dúas décadas en activo, Ataque Escampe é unha das máis eclécticas e veteranas bandas da música galega e en galego. Escriben cancións con salsa agridoce. Producen músicas tristes para escenarios con cortina vermella, reverbs torturados e himnos á derrota, pero tamén rock’n’roll para desabrochar as camisas, soul hilarante e, por que non, ruído.

O seu paso polo SUNS Europe

Despediron o 2019 por todo o alto: presentando o seu novo disco “A Alma”e sendo finalistas no SUNS Europe. O seu paso por este certame, coñecido como o Eurovisión das linguas minoritarias –polo que tamén pasaron artistas da plataforma como Fran Pérez NARF, Uxía, Esposa ou Espiño representando a Galicia–, foi toda unha experiencia, tal e como nos conta para Galiciantunes Samuel Solleiro, un dos guitarristas do grupo: “Cando empezamos a tocar xuntos eramos todos galegofalantes (algúns, coma min, desde pouco tempo antes) e, dado que as letras tiñan unha importancia grande, non tiña sentido que fosen en ningún outro idioma, nin o tivo nunca. A experiencia na cidade de Udine foi moi boa, e quizais o que máis nos chocou foi a distinta condición que tiña cada lingua no seu país. Por exemplo, non todos os grupos cantaban sempre nunha lingua minorizada; ás veces era a canción do concurso e pouco máis. Nese sentido os galegos aínda nin tan mal. Que conste que, aínda que foi un orgullo representar a nosa lingua, non estamos moi cómodos facendo proselitismo, e quen non escolle o galego pois as súas razóns terá. A min, persoalmente, paréceme totalmente natural que os grupos castelanfalantes canten en castelán. Cando se canta en inglés enténdoo menos. Paréceme ben se é ese medio inglés do trap, ou cando se trata como unha lingua inventada, coma se fose Magma ou Sigur Rós, pero non sei que motivos pode ter alguén para cantar en inglés correcto en 2020”.

A canción seleccionada foi “Arder”, que xa fora sinxelo de avance de “O disco vermello” (2014). Trátase dun pop rock de aire americano ilustrado cun videoclip dirixido por Mar Catarina.

Aqueles Ataque de «rock de serie B»

Para coñecer as orixes de Ataque Escampe, hai que remontarse ao ano 2001. Na residencia universitaria Monte da Condesa (Santiago de Compostela), entre exames e comida chinesa para levar, nacía o grupo que, daquela, se autodefinía como “rock de serie B”. “A maioría de nós aprendemos a tocar moi pouco antes de integrar o grupo, ou mesmo –glups– durante”, rememora Samuel. “Desde que nos coñecemos, alá por 2002, pasaron varios anos –até 2007, cando fixemos pública unha maqueta– en que o grupo era un puro pasatempo que nos serviu para seguir aprendendo co pouco material que tiñamos a man. Ultimamente consideramos 2007 como o inicio do grupo e o anterior unha especie de Prehistoria. Aínda que sempre fomos un grupo flexible por onde pasou moita xente, creo que empezamos a sentirnos todos cómodos con cadanseu instrumento a partir de 2013 ou 2014, cando Roi Vidal pasou da batería á voz e eu deixei de tocar mal 15 000 instrumentos de corda e me propuxen tocar mellor a guitarra eléctrica”.

Con letras irónicas e un son acústico e sucio, debutaban con “Ed Wood e a invasión dos paraugas asasinos” (A Regueifa, 2007), publicado en formato electrónico baixo licenza Creative Commons. “Galicia es una mierda” (A Regueifa, 2008) foi o provocativo título do álbum que sorprendía un ano despois con trece temas que cantaban ás “contradicións existentes en Galicia, no mundo e na historia da música” ao ritmo de rock, folk e melodías propias da terra. Para o seu EP reverso, “Galicia es una fiesta” (A Regueifa, 2009) contaron co produtor Marcos Payno na remestura, instrumental e rítmica, de cinco cortes do anterior LP. Chegaba despois “A grande evasión” (A Regueifa, 2009), un traballo posmodernista con influencias cinematográficas e literarias, no que a banda lle puña folk americano á súa retranca galega.

Mantendo toda a súa esencia, en “Violentos anos dez” (A Regueifa, 2011)achegábanse ao soul, e no EP “Noites de agosto con Ataque Escampe” (Discos da Máquina, 2012) unha viaxe polo mundo da verbena e das orquestras populares, no que mesmo se atreveron boleros, calipsos e cumbias. Tras estes traballos, chegarían “O disco vermello” (Discos da Máquina, 2014), “B.S.O. Relatos americanos” (2015) e “Primeiros bicos” (Discos da Máquina, 2017), dez temas que mesturaban blues do deserto, R&B de Nova Orleans e rumba do Congo, todo pasado por un sintetizador a pilas.

Adeus?

En 2018 lanzaban o díptico Ídolos Adolescentes (2007-2011) e A Vida dos Animais (2012-2018), dous LP que recompilan cancións inéditas «espalladas en lugares recónditos» rescatados de traballos colectivos, homenaxes, maquetas arquivadas, algún directo, versións e outros fondos de armario que serven para seguirlles o rastro, ao que foron durante estes anos, ao que aínda son e tamén ao que xa non son. Como esta revisión da canción de Los Chunguitos en chave cumbia-rock fronteiriza para a festa aniversario do Cineclube Compostela do ano 2017, onde tocaron baixo o pseudónimo Guateque Escampe.

O texto de presentación do disco remataba coa frase Et nolebamus plus habere (“e non queriamos ter máis”) que a moitos soou a despedida: “era unha frase de agradecemento, de dicir que foi moi bonito e que o pasamos moi ben todos estes anos [...] aínda que houbo xente que interpretou eses discos como unha despedida, nunca o pretenderon ser. Cando saíron xa estabamos traballando na nova formación. O que pasa é que, como había moitos cambios, sabiamos que ía para longo e pareceunos boa idea aproveitar para sacar o díptico. A idea era pasar páxina, pero tamén que non pasase tanto tempo até que houbese novo material”.

Neste tempo, «a banda do comezo dos [anos] vinte»–como así se presentaron desta volta– renóvase co regreso do primeiro vocalista, Alex Charlón, e as incorporacións de Cibrán Tenreiro na batería e Julio Vilariño nos sintetizadores. Para Samuel, o principal reto desta nova década consiste en “cambiar certas dinámicas de traballo interno que ten o grupo (como moitos outros, supoño) e que poden resultar un pouco tóxicas, demasiado masculinas, e substituílas pola paz e a harmonía que dá non mandar nunca ningún Whatsapp ao grupo que temos sen un emoji dun corazón. Como isto probablemente non lle interese moito a ninguén máis ca a nós mesmos, no musical o noso plan a curto prazo é volver aos escenarios e seguir compoñendo temas con esta formación para, a medio prazo, sacar un LP, porque o dos EP está moi ben pero agora somos case todos señores de certa idade e, como tales, uns nostálxicos dos discos enteiros”.

Con A Alma e renovados

O pasado 28 de decembro presentaban A Alma (2019), o seu traballo número trece, que recolle cinco cortes atmosféricos, contemplativos, que asemellan corpos perdidos, vagando, flotando. Na presentación do EP, “citan” que segundo Arístides Quintiliano, existen, para Platón, tres almas: unha que, farta dos paus da vida, conserva así e todo unha especie de esperanza, que é catártica coma o ambient de estadio e a furia de Poseidón; outra que, exiliada nas fronteiras do reino, soña con atletas pero nin así adormece, que quere ser R&B e baila sexy, malia todo, ante o espello; unha terceira que, desde o templo da loucura e atrapada nos bucles infinitos da kozmische musik, desexa con forza o regreso dos espíritos do Hades. E despois está o corpo, pero ese pouco dura. Unha cita inventada por eles, non así o teórico da música grega que si existiu en verdade.

Ao contrario doutros discos, “cada canción (das tres que hai, porque a primeira e a última son sintonías) tivo o seu proceso, a súa historia, un pouco coma se cada unha fose unha dimensión diferente da alma. “Espada Excalibur” é unha canción relativamente antiga con moitos elementos programados, onde cada cousa estaba onde tiña que estar e o estudio foi máis un rexistro. “As Cruces” foi todo o contrario, chegou ao estudio como unha nebulosa e foi collendo forma segundo traballabamos, con partes case improvisadas. “O que pode un corpo” é a máis recente e está un pouco a cabalo das outras dúas. En todo caso, todas pasaron pola man do Hevi (Malandrómeda, Fluzo) que foi case un proceso de alquimia, e iso é o máis especial que ten o disco. Canto ao do 13.º disco... Depende, porque para iso hai que contar como discos Papá borracho/Alan Lomax, que foi un adianto de Primeiros bicos, Relatos americanos, que é ante todo un libro, as remesturas de Galicia es una fiesta... A nós resúltanos máis práctico contar só os discos que tiveron edición física e dicir que é o sétimo. Así que aínda falta tempo para chegarmos ao 13.º e que nos caia un escenario enriba da cabeza”.

Esta «alma» soa a homenaxe pop a outros xéneros como o soul minimalista, o ambient progresivo alemán ou o mesmísimo rock de estadio. “Nestas cancións cadramos moito en escoitar moito krautrock, os discos de rock de Brian Eno ou o Bowie de finais dos 70, e tamén moito rap e R’n’B e bandas sonoras setenteiras. Tamén descubrimos un día que había un guilty pleasure –ou non tan guilty– co que todos coincidiamos, que era Supertramp. Supoño que todo iso está máis ou menos presente”.

No primeiro videoclip “O que pode un corpo” aparecen enfundados, mesmo agochados, nuns traxes de croma, que se entremesturan coa «versión cativa» dos Ataque Escampe nos 90. “O título A alma –afirma Samuel– debe remitir necesariamente ao corpo e que de feito é máis un disco sobre corpos ca sobre almas (de feito a palabra “corpo” repítese nas tres cancións). Tanto é así que un de nós, mentres facía posturas para a primeira parte do videoclip, esvarou co croma e partiu un brazo, así de fráxil é o corpo”.

Canto aos artistas ou grupos galegos que nos recomendaría, confesa que hai pouco llo preguntaron noutra entrevista; púxono en común polo Whatsapp e saíron nomes como FAIA, Pantis ou a última canción de Oh Ayatollah! “Despois a min gustáronme ultimamente cousas de Laura Lamontagne & Pico Amperio ou d’Os Amigos dos Músicos, e sempre está xente que –creo– non sacou disco en 2019, como Malandrómeda, Mounqup ou Emilio José. Xa en 2020, tamén escoitei a GLITCHGIRL, porque ceei nun bufete chinés en Fin de Ano onde tiñan a tele posta e saía no programa First Dates”.

Na súa conta de Spotify non ten ningunha vergoña en mencionar todo o que ten no historial: FKA Twigs, Max Roach, Miles Davis, Bruce Springsteen, David Bowie, Macha y el Bloque Depresivo, Wilco, Ariel Pink, Carpenters, The Replacements, Patti Smith, Television, Fleetwood Mac, Steve Hackett, Los Chichos, Scritti Politti, Juan Pardo, The Cars, Bernard Lavilliers, Supertramp e Ataque Escampe. “Aínda que non todo me gusta por igual (por exemplo Springsteen, de quen outros do grupo son moi fans, non me entusiasma, pero estíveno escoitando para mirar unhas cousas de son), do anterior o único que me dá vergoña que estea aí é Ataque Escampe, e xuro que foi só de comprobar que as cancións estivesen correctamente subidas á plataforma”.