Músico e compositor galego, Hilario Rodeiro compartiu o escenario con infinidade de artistas internacionais, creou paisaxes sonoras e música para espectáculos de danza contemporánea, ademais de producir música para artes escénicas. Afincado desde hai máis dunha década nos arredores de Donostia (Guipúscoa), Rodeiro é coñecido pola súa mestura de improvisación libre, o free jazz, a música de cámara, o pop rock... un estilo persoal dentro do jazz experimental que reforza agora nas súas últimas creacións para quinteto.

Acompañado por Juan de Diego (trompeta), Eneko Diéguez (saxo alto), Julen Izarra (saxo tenor) e Kike Arza (contrabaixo), Hilario Rodeiro (batería, composición) lanza Pausa (Errabal Jazz, 2024), o seu primeiro disco de jazz baixo o seu propio nome.

 

Hilario Rodeiro. Foto © Daniel Fernández

 

Como chegou Hilario Rodeiro a sentar por vez primeira detrás da batería... e que fixo que leves aí varias décadas?

Hilario Rodeiro: «Pois nun principio foi a trompeta o instrumento que escollín. Comecei a estudala de pequeno, xa que gran parte da miña familia estivo moi implicada na Banda de Música de Ordes. Por cousa do asma, non era quen de practicar moito tempo seguido, así que cambiei despois cara á percusión. Collino con ganas e, logo dun tempo, un tío meu, tamén músico afeccionado, viu que tanto para min como para a propia banda de música lle viña ben que houbese unha batería. Aínda recordo ir con el á tenda de música a mercala! Eu tería uns trece ou catorce anos.

Despois converteuse nunha obsesión que aínda me dura. Estaba fascinado coa cantidade de estilos que se podían tocar, e sempre tiven moita curiosidade neste aspecto. Penso que me veu alimentada polo batería Leo Pimentel. A enerxía que me produce tocar a batería ten moito de ritual, ademais de desfrutar tocando son consciente que neste oficio tamén transcende algo máis antigo que nós».

 

Durante a túa extensa formación académica fuches alumno de grandes músicos como LAR Legido, Guillermo McGill, Jorge Rossy, Jo Krause ou Guillermo Klein. Que levaches no peto destas experiencias?

Hilario: «Hai mestres que te provocan de tal xeito que xa non volves a ser o mesmo logo de atopalos. Marcante tanto, que non serías o mesmo sen eles.

LAR espertou en min a afinidade pola experimentación, por sentir certa vertixe na escena e de buscar sempre algo distinto. El sempre foi un artista moi atrevido e desde o primeiro momento tomeino como exemplo a seguir; tíñame fascinado propoñéndome certo tipo de tarefas moi afastadas da formación máis académica. Ademais, el foi quen me descubriu o free jazz e, sobre todo, o mundo da improvisación libre.

Por outro lado, Guillermo McGill deume moitas ferramentas para ser un músico versátil, estaba moi atento ás miñas inquietudes e enseguida conectei con el; foi un verdadeiro guía. Del quedeime coa boa costume de seguir a investigar folclores de todas as partes do mundo e de traballar mediante a motivación.

Jorge Rossy rómpeche a cabeza en canto o escoitas tocar diante túa; ten un son inimitable, sen dúbida. Tiven a oportunidade de falar moito cun dos meus maiores ídolos. De conversas con el levo todo tipo de consellos sobre este oficio, pero tamén saquei que o esforzo ten o seu premio; el é un traballador incansable.

Jo Krause foi un dos profesores que máis me axudou a ser un mellor intérprete e a dominar mellor o instrumento; a ir salvando barreiras. El é unha peza fundamental na miña formación e sen el nada sería igual.

Por outro lado, Guillermo Klein é un dos grandes compositores no jazz contemporáneo, foi unha motivación insubstituíble para seguir compoñendo e investigando nunha voz propia neste aspecto. El é para min un exemplo de artista íntegro, que mestura músicas improvisadas co seu folclore sen complexos nin pretensións, facendo que todo flúa de forma sinxela».

 

Hilario Rodeiro. Hilario Rodeiro Quinteto en concerto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

A música de Hilario Rodeiro caería dentro do jazz experimental, pero como a describirías ti?

Hilario: «Este disco pode ser un tanto ecléctico, caeron en el moitas cousas distintas. É jazz, pero non é o jazz canónico que a xente ten seguramente na súa memoria, baseado na tradición norteamericana.

Sempre me sentín máis próximo aos artistas do jazz europeo contemporáneo, para min ten outra concepción e non pesa do mesmo xeito a tradición americana dos anos 30 e 40. O pop rock anda asomando sempre por aí, e son debedor de todas bandas que me gustaban de novo, non fuxo disto, aprovéitome diso. O free jazz e a improvisación libre é parte importante de min, son dous dos estilos onde sempre que teño oportunidade aproveito para expresarme.

Cústame definir a miña música cunha soa etiqueta!».

 

 

Canto de experimentación dirías que ten? Respecto a este tema, tes algún límite (auto)imposto?

Hilario: «Aínda que hai certo grao de experimentación, neste disco non está nin aparece en todas as pezas.

Cando escribo música adoito acoutar unha parte da propia experimentación e trato de unir con coherencia a parte compositiva e a improvisatoria. Dou pé a que os músicos sexan libres, que atopen camiños novos mediante unhas poucas indicacións, canto máis sucintas, sempre mellor.

Intento non poñerme límites, pero quizais é inevitable telos. A duración do propio disco xa é un, tamén a intención de gravar un disco que fose equilibrado e o feito de poder levar a maioría de pezas ao directo. Vexo que experimentamos moito no escenario, hai oportunidade. O repertorio é o suficientemente aberto para que se vaia transformando de concerto en concerto.

Teño unha clara intención de seguir arriscando neste aspecto en vindeiros discos».

 

Hilario Rodeiro. Foto © Daniel Fernández

 

Falando de estilos, límites, experimentación... o teu nome aparece ligado a un par de proxectos que se afastan bastante do jazz: Anosmic, de IDM e música experimental, e TnuK, baseado na electrónica. Como xorden estes proxectos paralelos? Dirías que se retroalimentan, ou complementan, dalgún xeito entre si?

Hilario: «Pode ser. Teñen que ver entre si en canto a que certas premisas e ferramentas que teño para compoñer en acústico aparecen logo no electrónico, comúns a ambas facetas, pero sobre estilos moi afastados.

TnuK naceu da mera curiosidade, de experimentar con algo totalmente novo para min. Sentíame cómodo creando texturas e paisaxes sonoras, saíndo cunha gravadora ou buscando romper límites co ordenador e os aparatos. TnuK transita arredor de sons que flúen de forma suave e continua. Desde aí derivou logo toda a música que fixen para danza contemporánea e outras artes escénicas. Foi todo un descubrimento para min, pero sen Carmen Larraz, coreógrafa navarra, quizais non o desenvolvería nunca; foi unha das artistas que máis me axudou a confiar en min como creador.

A maioría das pezas que producín na electrónica están aínda sen publicar... agora mesmo necesito días de 25 ou 26 horas! Teño unha morea grande de discos rematados e pendentes de ir publicando con todo isto, tanto de pezas escénicas como de outras músicas que fun creando en paralelo.

A raíz da preparación de Pausa decidín adoptar un pseudónimo para a parte electrónica, e de aí veu Anosmic —non son anósmico pero case, cústame moito ulir— facíaseme moi raro que, baixo o mesmo nome artístico, os discos de electrónica se mesturasen cos máis acústicos e próximos ao jazz contemporáneo. Son dúas correntes demasiado distintas e por iso decidín crear a Anosmic. Polo de agora, cada unha das correntes irá polo seu camiño, pero nunca se sabe se se poderán mesturar».

 

 

Tanto á hora de compoñer como de interpretar, a quen tes como referente? Quen ten, ou tivo, un particular impacto na túa traxectoria musical?

Hilario: «Na interpretación hai varios artistas que me foron impactando e que foron clave. Aínda que non o creades, o batería John Bonham foi referencia total, insubstituíble. Logo, no jazz apareceron moitos artistas nos que me fun fixando, Jorge Rossy incluído; pero penso que Paul Motian é sen dúbida a miña maior influencia. Foi un artista americano, tamén batería e compositor, que investiguei moi moi a fondo e é unha das miñas maiores influencias, non só estilísticas, tamén como inspiración na miña carreira artística.

Na parte compositiva non teño a ninguén como un referente claro. Penso que é máis a suma de autores como Wayne Shorter, Thelonious Monk ou Charles Mingus, e contemporáneos como Mats Eilertsen, Avishai Cohen ou o defunto Esbjorn Svenson».

Aínda que es de Santiago de Compostela, hai máis dunha década que resides en Donostia (Guipúscoa). Inflúe dalgún xeito esa morriña tan propia de nós os galegos nos teus traballos?

Hilario: «Nacín en Santiago e estudei música alí máis tarde, pero en realidade son de Ordes. Vivín alí os meus primeiros vinte anos alí coa miña familia e amigos antes de marchar a estudar fóra.

Nunca fun realmente consciente desta morriña, pero apareceu de forma inesperada hai uns anos. Este disco ten moito diso; nel hai cousas do lugar de onde son, non sempre de forma totalmente explícita, tamén en pequenos detalles. Levaba anos vendo que non podía escapar diso e, realmente, me reconforta seguir a sentir a tradición como influencia desta expresión artística tan contemporánea como é a música improvisada relacionada co jazz. Ben sei que son galego ata a medula, non podo pasar desapercibido».

 

Hilario Rodeiro e Julen Izarra. Hilario Rodeiro Quinteto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

Euskadi ten unha importante tradición no jazz, tamén con importantes festivais... ese ambiente ten tamén impacto na túa música?

Hilario: «Lamentablemente a realidade é un pouco máis triste.

Os festivais son un evento importante, pero é un mero escaparate creado para atraer o turismo dunha forma puntual e moi localizada. En Euskadi sufrimos moitas carencias de base e apenas hai lugares onde tocar estes estilos, salvando salas como Jazzon en Bilbao ou o Dazz en Vitoria... e pouco máis. Hai moitas cousas que solucionar co público e cos hostaleiros. Desde o sector musical relacionado coa música improvisada somos moi críticos coa situación actual en Euskadi e traballamos para cambiar esta dinámica.

Na miña opinión, e por sorprendente que pareza, Galicia ten máis escena, tradición e público afín ao jazz que o propio País Vasco, e compróbase sobre todo na cantidade de artistas galegos dedicados ás músicas improvisadas e que se continúan a formar».

 

 

Como compositor, creaches paisaxes sonoras para varios espectáculos de danza contemporánea. Como afrontas a composición destas pezas que, a diferencia doutras, teñen o obxectivo de acompañar o corpo en movemento?

Hilario: «O máis fermoso de crear música para danza é que creas música man a man cun equipo formado doutras disciplinas artísticas; cada un achega o seu traballo desde outros lugares, ata chegar a un punto en común. Isto axuda a ter unha perspectiva moi enriquecedora para unha obra que pode ser bastante complexa ás veces.

Para este tipo de composicións adoita haber unha parte previa de investigación moi importante, antes de escribir nin gravar unha soa nota. Xeralmente son obras nas que as diferentes disciplinas teñen un marco teórico moi traballado. Na parte musical hai que ter en conta que todo ten que respirar dun xeito distinto, máis repousado. Ao principio chamábame a atención que melodías demasiado vivas ou con demasiados cambios harmónicos roubaran tantísimo o protagonismo ao movemento; penso que ten moito que ver coa música para cine.

Desde hai uns anos, esta forma de traballar coa danza calou en min e veño traballando así en moitas das pezas que compoño, como neste mesmo disco».

 

 

 

Estás a presentar Pausa (2024), o teu primeiro disco jazz asinado co teu propio nome. Como xurdiu a idea deste traballo?

Hilario: «Cando collín forzas para crear unha nova banda, tiña claro que había de ser esta combinación de instrumentos. O trío de vento, contrabaixo e batería, sen instrumento harmónico, é unha das miñas formacións  fetiche, e con este quinteto podía dispor de tres tríos distintos, mais todas as combinacións que se me ocorresen. Vino claro a raíz dun concerto de Bill McHenry na radio NPR, que me deixou a cabeza tola de todo.

Primeiro chamei os músicos e despois púxenme a compoñer pezas novas, pensando no que achegaría cada un. Decidín continuar na temática da pausa; a idea das pausas vén de longo, no inicio foron unhas composicións pequenas a modo de interludio que xa interpretaba no meu trío Citric, quedou algunha gravada no disco Mandra, pero houbo moitas máis. Tiña claro que quería seguir a investigar isto. Andaba á procura de representar certos momentos sen poñerme barreiras e sen autoimporme estilos nin nada semellante, sendo o máis natural posible ao compoñer. Como fago sempre, compuxen moito material e quedei logo co que mellor cadraba para o disco».

 

 

 

Hilario Rodeiro Quinteto. Foto © Daniel Fernández

 

Para este álbum, en formato quinteto, contas con catro recoñecidos músicos da escena jazzística estatal: Juan de Diego (trompeta), Eneko Diéguez (saxo), Julen Izarra (saxo) e Kike Arza (contrabaixo). Por que eles? Que dirías ti que achegan, ademais do obvio, ás túas composicións?

Hilario: «Son músicos próximos a min, compañeiros e amigos, cos que me gustou sempre traballar. Teñen en común que son artistas moi esixentes consigo mesmos, e que dan sempre o máximo no seu traballo. Cada un deles ten unha voz propia moi distintiva e persoal, non se trata de músicos que imitan a forma de tocar doutros.

Kike ten un dominio do seu instrumento espectacular e nesta banda ten moita responsabilidade, non é un papel sinxelo para calquera baixista; con el podo arriscarme sen medo na escritura, sei que poderá facer calquera cousa. Juan e Julen son músicos que se expresan con moita calma e desfrutando moito do momento. Juan sempre me sorprende, nunca sei ben que pode chegar a pasar con el no aspecto musical, pero confío nel moitísimo, sei que o que achega á banda é moi espontáneo e especial. Ademais estou namorado do seu son de trompeta! Julen ten unha aura distinta ao resto cando toca; evócame moito e transpórtame a unha parte de min moi mística. Cando escribía varias das melodías do disco tiña en mente o seu xeito de achegar estes matices.

Por outra banda, Eneko ten unha enerxía moi especial; é o máis novo de todos con diferencia, pero ten unha sabedoría infinita e non hai disco que el non coñeza. Achega moita frescura á banda e ten unha orella incrible. El é moi vívido cando toca e encántalle probar cousas e experimentar cos límites, está colaborando moito en descubrirnos novos camiños neste quinteto».

 

Juan, Eneko e Julen. Hilario Rodeiro Quinteto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

Por que esa escolla na composición instrumental do quinteto, con ese peso tan notable da sección vento metal?

Hilario: «Principalmente foi unha cuestión de enerxía. O rango dinámico e tímbrico é realmente moi amplo, e pode chegar a ser moi intenso ou infinitamente delicado.

Por outro lado hai unha ambigüidade constante que me atrae moitísimo, pola falta dunha harmonía afianzada por un piano ou unha guitarra. Encántame esa sensación, crea situacións realmente interesantes. Gústame moito arranxar para ventos e con esta combinación podía experimentar algunhas cousas que ata agora non tivera ocasión».

 

 

Eneko, exalumno de Julen para máis datos, é o músico máis novo do quinteto e toda unha promesa do saxo. Afecta á dinámica do grupo o salto interxeracional? De ser así, de que xeito?

Hilario: «Intento non darlle moita importancia a isto, pero é evidente que existe certo salto. Penso que nos achega moito a todos, en ambas direccións; non quero falar por el, pero imaxino que a nosa experiencia será algo que lle estará axudando en parte.

Neste oficio apréndese moito dos propios compañeiros e, para min, foi fundamental ter ese tipo de experiencias na miña carreira, con músicos dunha xeración por riba cos que puiden compartir escenario. No meu caso, Eneko axúdame a estar mellor conectado coa música de hoxe, a comprender que está a cambiar no mundo artístico e a sumarme a ese cambio, sen prescindir, claro está, da miña propia voz. El contáxiame a súa infinita curiosidade e a súa autoesixencia.

Penso que é unha peza fundamental no quinteto, dáme a impresión que provoca este tipo de dinámica no resto da banda».

 

Eneko Diéguez. Hilario Rodeiro Quinteto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

Aínda que sabemos que no jazz é algo moi habitual, non podemos pasar por alto as formacións paralelas das que, ademais do quinteto, sodes parte; o que significa, diferentes repertorios, diferentes ensaios… cal é o superpoder que vos permite compaxinalo todo?

Hilario: «[Risos] Sería xenial ter ese superpoder! Non hai segredo, hai moito máis de preparación, de formación previa, e moito de traballo duro.

Desde logo, no jazz practicamos moitísimo en solitario e en conxunto, pero ademais temos ben adestrados certos aspectos que nos permiten compaxinar moitos traballos a un tempo: a lectura, o oído, coñecer moitos estilos e o seu repertorio típico, e, por suposto todo o referente á improvisación e os aspectos referidos á teoría.

Non o considero moi distinto aos bos profesionais do pop ou do folk. O que si me parece digno de superpoder é a xente que consegue facer todo isto e ser quen de sacar tempo para levar ben todo o resto. Hai que dedicarlle moitísimo tempo e esforzo á parte de management; quizais é a parte máis ingrata para a xente que nos gusta concentrarnos máis na creación».

 

O tempo, en especial a súa percepción e o xeito no que se manifesta, é unha das túas fixacións e o fío condutor deste álbum. Ademais do título, de que xeito trasladas este concepto ás cancións que o compoñen?

Hilario: «Principalmente quixen ralentizalo en momentos precisos e describilos de forma bastante incidental.

Cada peza fala dunha situación moi concreta, intentando extraer mediante a música a carga emocional dese momento que detiven. As distintas expresións de tempos e estilos dos temas van en relación; xogando co tempo deste aspectos técnicos, hai temas onde tratamos con formas diferentes de rubato, como “Atopeite”, “No espello” ou “Escoitar". Tamén utilicei o silencio como ferramenta, que queda en suspenso en moitas partes do disco; penso que o silencio axuda a perder a percepción dun fluxo constante do tempo. Dentro do disco hai algúns xogos de improvisación onde o tempo se volve realmente ambiguo.

Por último, a mesma forma de colocar o repertorio e de abrir e cerrar o disco buscan intencionalmente xogar coa percepción do mesmo».

 

 

O tempo é un elemento esencial da propia música como da propia vida, como as pausas, os silencios. Semella ata lóxico que un baterista teña teima con el... Pero esa, digamos, obsesión túa co tempo ten relación co propio ritmo ou a súa orixe está en algo alleo á música?

Hilario: «Desde logo, como músico é unha parte fundamental. Traballamos para colocar os sons nunha liña temporal e necesitamos ter moito control do mesmo co noso instrumento. Recoñezo que é un dos aspectos que máis me obsesiona e que máis traballo como intérprete, pero como creador, fixeime máis no aspecto humano da súa percepción e sobre como nos afecta e nos inflúe. Tamén me fascina o aspecto físico de como se crea; hai cousas, dentro da física de partículas, e tamén coa luz que me deixan totalmente abafado».

 

Hilario Rodeiro. Foto © Manu Vidal

 

Particularmente foron as pausas, «aquelas intersecións entre momentos distintos», a principal fonte de inspiración das pezas. Por que estes intervalos de tempo en concreto?

Hilario: «Meditando sobre isto tiña a sensación de que nunca somos conscientes de como estamos ou como somos ata que algo cambia; sempre imos enlazando momentos distintos. Quizais somos conscientes do que viviamos antes a partir do momento que o perdemos. Imaxinei que hai puntos precisos onde todo cambia, unha especie de vértice onde viñas nunha dirección e saes cara a outra. A palabra “pausa” ten tamén ese significado de deter ou interromper unha acción. No disco tamén hai temas dedicados a practicar unha pausa nun momento que queres conservar, como a imaxe que se me crea na cabeza con “Para ti” ou “Atopeite”».

 

 

Musicalmente, Pausa móvese entre jazz, free jazz, música de cámara e mesmo pop rock. Como se logra equilibrar esta brillante combinación de estilos?

Hilario: «Realmente non sei se se chegan a equilibrar, máis me vale... sempre ando na corda frouxa dos estilos. Penso que o quinteto nunca chega a ser só unha cousa, un só estilo. Ás veces tamén se intúen cousas pequeniñas da música tradicional, pero non quero ser literal nin fiel a ningún estilo; estou contento, porque non me forcei a facer ningunha onda en concreto. Ao final pasou que se xuntaron todas as miñas inquietudes, todas mesturadas por riba da música improvisada».

 

Juan de Diego. Hilario Rodeiro Quinteto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

Adiantabas o disco cun sinxelo, Pausa para un paseo pola tarde (2024), no que ademais da cara A, homónima, a cara B é “Ao quedar sen verbas”, un tema que, con todo, non atopamos no disco. Por que?

Hilario: «Tiña a premisa de ter un disco non demasiado longo e que estivese equilibrado no repertorio. Aínda así levei moitos temas e despois de gravar escollín o material que máis me encaixaba, por iso quedaban algunhas composicións fóra. Tanto “Escoitar” como “Ao quedar sen verbas” teñen unha forma de tocar parecida, están moi metidas no free jazz. Ao final encaixoume mellor no disco “Escoitar” pero “Ao quedar sen verbas” estaba tan ben interpretado que era unha mágoa non mostralo.

A min, como melómano, non me gustan demasiado os singles, xa que sempre se me quedan curtos, pero recoñezo que hoxe en día axudan moito a difundir o contido dun álbum. Escollín como tema principal o que máis lle gustou ao público da preestrea, e tamén por unanimidade dos meus músicos, produtor e discográfica, pero arrimeille un tema free jazzcomo “agasallo”... non sexa que logo pensen que o álbum é un disco enteiro de pop jazz!».

 

 

“Perdoa” dura máis de sete minutos, mentres que “...con Mary” non chega ao minuto de duración. Como foi dar vida a estes dous cortes ata ser o máis longo e o máis curto do álbum respectivamente?

Hilario: «Aínda sendo un dos temas máis longos, lembro que compuxen “Perdoa” en pouquiñas horas e, en cousa dunha mañá, xa tiña a peza rematada. É unha marabilla cando pasa isto; ás veces pode atravesarse moito unha peza ata que se lle ve o sentido, pero esta saíu dunha forma moi rápida, xogando a partir da liña de baixo.

De xeito semellante “…con Mary” é unha melodía que escribín tamén nun momentiño; foi un agasallo que lle escribín a unha persoa que quería moitísimo para lembrarme sempre dela, unha despedida».

 

 

Xa metidos no proceso creativo, como traballaches a composición do resto dos temas?

Hilario: «Normalmente traballo desde o meu piano, téñoo colocado ao lado da batería e case sempre vou pegando chimpos entre un e outro instrumento. Adoito cantar moito cando estou a tocar a percusión e véñenme moitas melodías e arranxos cando interpreto dende os tambores. A batería tamén me dá certo impulso, con ela son capaz de imaxinar a forza que pode ter a miña idea e os camiños polos que a podo levar logo. Despois acudo ao piano para darlle forma no papel.

Case todos temas están compostos chegando de mañá ao meu local de ensaio e sentando diante dunha folla en branco. Moitas veces teño a idea da situación que quero musicar, ou comezo a improvisar nalgún instrumento ata que algo se conecta na miña cabeza; unha situación persoal cun xiro harmónico, un ritmo cunha idea... anoto todo e a partir de aí sigo a traballar.

Non sempre parto da improvisación, tamén traballo moito desde algúns sistemas de composición e ferramentas que vou levando comigo e investigando desde hai tempo».

 

Hilario Rodeiro Quinteto en concerto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

É jazz, claro, pero,que papel xoga a improvisación nese proceso de creación do que falabamos na pregunta anterior? E na recreación logo dos temas ao vivo?

Hilario: «Para min é clave pensar na improvisación. Somos músicos relacionados con ela e en especial co jazz. Sen ese lugar para levar máis alá as pezas sempre nos faltaría algo.

No meu caso teño temas que funcionan do xeito habitual de improvisar no jazz, seguindo a estrutura da peza orixinal como se fose unha variación melódica, como sucede en “Para ti” ou “Perdoa”. Outras veces simplifico a roda de improvisación, ou a inclúo dentro da propia exposición do tema, como en “Pausa para un paseo pola tarde”.

Outras pezas son un pouco máis rebuscadas: “Atopeite” contén un xogo sinxelo e unha soa indicación para desenvolver toda a parte improvisada; sempre aparece algo novo. “Escoitar” ten a parte de improvisación levada intencionalmente cara ao free jazz. “No espello” ten outro punto de vista; quixen experimentar cunha improvisación de batería que se enfronta directamente a unha especie de lamento instrospectivo.

No directo estamos a probar cousas distintas aproveitando os materiais que aparecen no disco; busco que o directo e o disco sexan distintos, non quero sentir que estamos a recrear o que xa gravamos. Por exemplo “...con Mary” é agora un dúo, completamente aberto, o tema é o fío condutor, pero sempre sae algo distinto. Por outra banda, tamén estamos a experimentar sobre “Si me tuveras cariño”, un canto tradicional que levamos á improvisación, pero dun xeito moi libre. Vexo que desta maneira seguimos a explorar e a buscar novos xeitos».

 

 

Ademais de músico, compositor, intérprete e produtor, tamén es profe de batería. Como veñen as novas xeracións de músicos? Que consello, deses que che gustaría que che deran no seu momento, lle darías a alguén que comeza?

Hilario: «Veñen a min alumnos moi preparados, cunha enerxía e motivación incrible, e desfruto moito diso. Teño sorte de dispor de tempo para dedicarlle; na miña opinión, é mellor ter poucos alumnos pero coidalos mellor. Dáme mágoa ver que o teñen máis difícil que nunca, teño a sensación de que hai anos as condicións de traballo eran algo mellores.

A case todos, cando xa teñen certo nivel, doulles un consello moi raro, moi ambiguo, como non; pídolles que me fagan moito caso, que traballen o que eu lles pido, pero que consideren sempre todo o que eu lle ensino, que o cotexen; téñeno que contrastar. Para nada penso que haxa unha verdade absoluta na música, e menos nos estilos da música moderna. Penso que, senón, é moi fácil caer no academicismo, e que é algo que todo artista íntegro debería evitar.

O mellor consello que me gustaría ter recibido é que hai que traballar a fondo para conseguir unha voz propia. Esquecerse de imitar a ninguén, coñecer e respectar a tradición pero levala sempre máis aló, e ser o máis persoal posible».

 

Polo de agora, Pausa xa foi levado a escenarios de Galicia e Cantabria, como está a ser a súa acollida?

Hilario: «Superei con creces as miñas expectativas, quedei contento de veras. A xente menos acostumada a este tipo de música instrumental comentábame que se quedaba realmente atrapada na música. O público máis afeccionado atopou a unha banda ben ensamblada, que navega e se divirte co risco de facer algo distinto ao máis convencional. Os concertos foron moi distintos e acadamos que funcionasen na rúa igual que nun club pequerrecho coa xente pretiño.

Poder presentar o proxecto comezando en Galicia foi unha sensación preciosa, dentro facíame moita falta volver a tocar aquí a miña música».

 

Hilario Rodeiro, Kike Arza. Hilario Rodeiro Quinteto no Café Camalea (Santiago de Compostela). Foto © Manu Vidal

 

Como describirías os directos de Hilario Rodeiro Quinteto? Cando, e onde, poderemos volver desfrutar da vosa música ao vivo?

Hilario: «Intento crear un certo ritual; para min o acto de sentar a escoitar e ver intérpretes cun instrumento na man segue a ser un acto certamente tribal. Buscamos atrapar ao público e traballamos a fondo para que se conecte con nós. Os concertos son intensos e íntimos, xogando coa densidade e co silencio. Gústame ver que a xente tampouco se pregunta que é o que escoita no fondo, porque o repertorio é certamente moi variado.

Seguramente a final de ano viaxaremos fóra do País Vasco, polo sur de España, pero aínda hai que rematar de concretar detalles. Estamos a traballar a fondo para poder regresar pronto a Galicia. Quedáronme os músicos con falta de máis polbo e zamburiñas! Tamén teño moitísimas ganas que o próximo ano este proxecto poida ter cabida nalgún festival galego».

 

Na actualidade, que artista ou grupo galego nos recomendarías? Algún favorito que deberiamos coñecer?

Hilario: «Desde logo, no mundo do jazz galego hai que coñecer a Sumrrá, de Santiago. Son uns traballadores incansables e para min un exemplo de como chegar a facer unha banda de dez. Sempre foron fonte de inspiración para apostar polos meus proxectos.

Tamén recomendaría ás Bouba, unhas cantareiras da Pontraga, en Tordoia. Non o saben, pero a partir de escoitar a unha delas reconectei con moitas das cousas que pasan musicalmente neste disco, elas son moi auténticas.

Varrendo para casa, poñería a atención nun músico que volveu hai uns anos desde Barcelona, o pianista e compositor compostelán Juanjo Fernández. Ten unha discografía realmente persoal, e o seu último disco é unha música fermosísima, chámase Casa e está gravado cun cuarteto que chamou Delta (do que formo parte)».

 

Se abrísemos a túa conta persoal de Spotify, que escoitariamos? 100% Sinceridade, 0% Vergoña

Hilario: «Abro Spotify e comento o que vou atopando: aparecen listas inmensas con músicos nórdicos relacionados co jazz europeo, discográficas como ECM e similares. Todos teñen nomes moi difíciles de recordar, pero sempre volvo a Bobo Stenson, Jon Christensen ou Mat Eilersten como favoritos. Tamén hai moitas cousas de improvisación libre (cústame moito quedarme cos nomes de tantos artistas).

Por outro lado, moito jazz norteamericano de todas las épocas; custa estar ao día, pero poño moito empeño niso. Paul Motian sen parar, sempre e de continuo. Escoito tamén moito free jazz, tanto do clásico como actual.

Logo, a temporadas, recaio no círculo de Radiohead e dos seus membros. Gústame moito o neosoul e sigo a varios grupos como Hiatus Kaiote. De vez en cando volvo a folk rock americano, como Courtney Barnett ou Tweedy.

Tamén teño rachas de desconectar do jazz e dedicarme de pleno á electrónica e a cousas experimentais como Rival Consoles, Apparat, ou Nils Frahm, e prestando atención ás músicas contemporáneas do s.XX e XXI».