Pablo Sáenz Carballeira para os coñecidos, Nüca para nós, os amigos; composto de capas, capas e máis capas de loops infinitos de electrónica. Logo de deixar a súa pegada en Omadroma, Vale!Gringo ou World Rally Boys, o de Ferrol voa só con Nüca, un proxecto que deixa entrever ese pasado musical ligado ao kautrock, postpunk o shoegaze, combinado co presente, un presente onde eses primeiros pasos se mesturan con inquedanzas próximas ao IDM, ambient, deep house e á música experimental.

Meses despois de debutar no mercado discográfico, o 27 de marzo de 2020 nada máis e nada  menos, o artista ferrolán lanzaba un novo EP, Niké (Ferror Records, 2020); una colección de catro cortes de temática diversa envoltas nunca representación alegórica, e desordenada, das catro estacións.

Aínda que agora presentas Nüca como o teu álter ego musical, sabemos que es un vello coñecido da escena musical ferrolá e compostelá. Como lembras os teus comezos? E o teu primeiro contacto coa música?

Nüca: «Lembro un comezo moi diferente á miña traxectoria actual, ligado ao postpunk, ao stoner e ao trip hop. Gustábame moito o skate, xogaba ao Tony Hawk’s Pro Skater e vía moitos vídeos de profesionais; os skaters con moito flow que empregaban temas de trip hop de Nujabes, MF Doom, Rjd2 para acompañar as súas acrobacias apaixonábanme. Despois buscaba na rede ou compartía cedés cos meus colegas e así comecei a formar a miña biblioteca musical.

Despois chegaría ata o hardcore punk, ao garage sueco e a Black Sabbath na miña etapa máis rebelde, na que decidín pedirlle a guitarra prestada ao meu curmán e, logo de probala dúas semanas, merquei o mesmo modelo (Epiphone Les Paul), practiquei e decidín montar unha banda. Paralelamente encantábanme as bandas sonoras épicas dos videoxogos, Nobuo Uematsu ou Koji Kondo como principais referentes.

Todos estes referentes tan dispares empezaron a ensamblarse na miña cabeza de xeito case inconsciente. Posteriormente chegaría a onda do Galician Bizarre, e alí comecei a acudir aos concis e facendo amizades e absorbendo estilos e influencias coma se fose unha esponxa».

Entre os anteriores proxectos atopamos a mestura noise e shoegaze de Omadroma, previa ao postpunk bizarro de Vale!Gringo e a electrónica de World Rally Boys. Que pegada dirías que deixaron estes en Nüca?

Nüca: «Con Omadroma aprendín a desfrutar a idea do muro de son que caracteriza o shoegaze: como un enorme bloque sonoro que sae dos altofalantes e invade todo o corpo, desde os pés ata a calüga, e tamén a maxia do reverb nas frecuencias máis agudas; ademais os integrantes do grupo animáronme a mercar a miña primeira oito pistas e gravar todas as ideas que se me ocorrían, a escoitalas detidamente e así mellorar e perfilar o meu son.

Con Vale!Gringo aprendín a eliminar os meus prexuízos musicais e intentar tocar todos os paus; ademais aprendín a facer liñas de baixo bailongas e pegadizas, estilo que a día de hoxe manteño na composición de graves, aínda que agora as faga cun monologue en lugar de cun baixo.

Con WRB chegaría o salto a empregar sintes e caixas de ritmos, e sobre todo captei a idea de que un kick potente integrado cunha sólida liña de graves constitúen un factor decisivo para que unha canción faga que bailes cando a escoitas».

Unha morea de cables, formas de onda, envolventes, osciladores, xeradores de ruído, conceptos de acústica… Como alguén supera esa primeira impresión e se adentra no complexo mundo da síntese? Como o fixeches ti?

Nüca: «Comezando a casa polo chan! Merquei un sinte, un looper e unha caixa de ritmos, un set sinxelo, e dediqueille tantas horas como puiden; desa forma comecei a dominar as miñas máquinas.

Cando xa dominas un módulo, vas a polo seguinte, e case inconscientemente tes despois na túa paleta musical un montón de recursos que antes non tiñas. En canto cres que estás aburrido dunha máquina, buscas outra que poida satisfacer a túa curiosidade musical, vendes a anterior máquina e intentas xuntar os cartos para mercar a seguinte. E o máis importante é que non podes estancarte; se xa non é divertido tes que procurar un novo compoñente, unha nova técnica ou un novo método que faga que o que estás a crear sexa entretido para ti. Tes que ser moi melómano, e xa o mundo da produción e mestura, así como o deseño de son, esixe moita disciplina e dedicación, pero dá recompensas!».

As túas influencias bailan entre Aphex Twin, Autechre ou Boards of Canada, e a túa inspiración? Que, ou quen, inspira a Nüca á hora de compoñer?

Nüca: «As emocións persoais que sinto. A música electrónica en particular case nunca conta unha historia, ou fai referencia a unha personaxe, senón que te alegra, te deprime, te enfada… en definitiva, esperta unha emoción en ti.

Nos meus primeiros proxectos buscaba crear unha experiencia dinámica para a persoa que a escoitaba, facía as cancións que me gustaría escoitar no club, pero cun matiz: que o corpo bailase e a mente pensase. Agora invertín os factores, busco nas composicións que sexa a mente a que baile, mentres que o corpo [sexa o que] se relaxe e pense, ou [que] susciten estas emocións. Como unha música que non tes que analizar, senón simplemente escoitala para desfrutala realmente».

Bebes do kraut e o shoegaze máis clásico, estilos que con mestría mesturas co deep house, o ambient e mesmo ritmos latinos. Como foi a evolución ata acadar o son que te define na actualidade?

Nüca: «Do kraut collín a idea do loop, esa repetición circular que fai que entres en transo, como se dun mantra se tratase, esquéceste do que estás escoitando, e non percibes os matices de cada progresión, como se fose unha especie de hipnose.

Do shoegaze collín a percepción do muro de son e a adicción a escoitar a música a altos volumes —moito ollo con isto, hai que coidar os ouvidos, que son para toda a vida [risos]—. Conseguir empastar os espectros de frecuencias graves, medias e agudas nun único bloque xigantesco do que desfrutar nun dos meus concertos.

Tanto do deep house como dos ritmos latinos tomei o enfoque de facer música que poida bailarse. Citando a un colega: “aquí estás ti, diante da discoteca coa cabeza metida no altofalante e movendo o corpo como un tolo ao son dese bombo, non deberías facer música que evoque esta situación?”.

Do ambient collín a idea do colchón de sintes agudos e medios. Moito delay e reverb, sintes que se achegan ao son, que a nivel técnico se coñecen como pads, doces e relaxantes que enchen os ocos do esqueleto minimalista que caracteriza os temas de electrónica.

Tendo todos estes matices, pódese ver que son todos moi compatibles e doados de consolidar na música que fago. Con moito traballo e dedicación, o resto saíu só».

Niké (Ferror Records, 2020) é o teu último traballo, catro cortes que compoñen unha alegoría desordenada das catro estacións. Como foi o proceso creativo?

Nüca: «Foi como pintar un bodegón, pero a base de notas e ruídos. Comecei por “Deep Cumbia” resucitando unha idea vella que tiña case esquecida, na que intentaba facer unha cumbia con sintetizadores, e meténdolle un sólido kick de deep house. Despois “Niké” xurdiu dun experimento cos glitcheos que fixen apertando os potes dos cacharros, e tras escoitar os ruídos rotos e os crocaduras que conseguín sacar, metinlle como contraste a melodía máis suave e melosa que conseguín compoñer.

“Mareo” comezou con esa melodía que parece sacada dun videoxogo, con ese ton épico e motivante que intenta representar a forza que fas para conter a primeira arcada cando estás mareadx, para terminar nese bucle diabólico que segue na seguinte parte do tema, ansiedade e malestar feita música. “Pájaro” xurdiu do riff de guitarra que sae a metade do tema, e en canto ao ritmo e sintes, inspireime moito en Jdilla e o trip hop máis experimental.

O proceso de mestura tomeimo como un boletín de exercicios; buscaba tutoriais na rede, e cada novo truco, técnica ou mecánica a poñía en práctica no reaper, logo avaliaba se a técnica empregada melloraba ou empeoraba o proxecto. Despois escoitei o traballo de Juait, Spinal Sound, como enxeñeiro de masterización, o espectro 3D e o xute de graves que conseguía achegar aos temas, e decidín poñerme en contacto con el para darlle a pincelada final ao traballo».

Comezas no verán de “Deep Cumbia” e rematas no inverno de “Pájaro”, por que elixiches as catro estacións como tema?

Nüca: «En cada estación do ano hai diferentes temperaturas, niveis de luz e, a nivel persoal, estás con diferentes ocupacións. A natureza cambia moito en xeral, e todos estes cambios de percepcións fan que experimentes sensacións moi dispares segundo en que estación te atopes.

Son estas sensacións as que inspiran as cancións que fago. “Deep cumbia” xorde dunha idea antiga, inspirada nas festas na praia, e readaptada ao estilo que levo actualmente. “Niké” é como unha balada á que engadín moito dinamismo rítmico, como algo bonito que florece en tan só cinco minutos de track. Con “Mareo” chegaba o frío, a volta ao traballo, ao estrés e ao ritmo frenético da cidade. Por último, a “Pájaro” atribuínlle un carácter xélido e depresivo con delays, sintes cristalizados, acompañados dunha guitarra arpegiada moi postrockeira, para darlle ese carácter que ten o inverno para min».

«Nunha casa da praia de Doniños (Ferrol)» como estudio, o EP foi gravado e mesturado por ti mesmo entre abril e maio, durante a (primeira?) corentena. Que significado ten para ti a autoprodución? É unha cuestión de liberdade creativa ou ten que ver máis con cuestións de tipo práctico?

Nüca: «Un pouco das dúas. O orzamento para gravar Niké era moi baixo; nese aspecto, a autoedición resulta máis accesible. Outro factor de peso é o xeito de que podes regravarte as veces que ti queiras, aprender a empregar técnicas de edición de forma creativa, e aprendes a definir dun xeito eficaz o teu son. En estudio profesional adoitas gastar moitos máis cartos, e o resultado final vese alterado polo técnico que traballa a túa obra. 

Considérome agora mesmo máis produtor que músico a verdade, e como tal, a autoprodución é a ferramenta de traballo principal».

Na mitoloxía grega, Niké é a deusa da vitoria, é así como ves este traballo, como un triunfo por chegar ata novembro 2020 ou hai outra explicación detrás da elección do título?

Nüca: «Outra explicación é que coincide co nome da gata da miña irmá. Cando escollo os meus nomes, céntrome nos fonemas, en como soa a palabra, no carácter musical que posúen. Adoito escoller palabras moi curtas e directas, que resoen, que resulten fáciles de lembrar.

Aínda así, as vitorias sempre me pareceron representacións artísticas moi rechamantes e exuberantes. E xa que o nome foi o último que puxen na obra, tal vez si que celebra en certo modo a fin do proxecto creativo».

O EP vén envolto nunha obra da artista gráfica Teresa Ferreiro, quen representou cada tema, cada estación nos catro círculos, que rodean a un principal, que apreciamos na portada. Que se agocha tras este colorido deseño? Algún significado simbólico?

Nüca: «Realmente esa interpretación das estacións nos círculos comenteina eu a posteriori. Cando lle fixen o encargo a Teresa, deille un par de pautas iniciais como axuda para facer a obra, pero preferín que lle achegase o seu carácter persoal; vin o resto das obras que tiña na rede e comentamos que recursos nos interesaban máis. En menos dunha semana xa tiña a portada feita e quedei contento co resultado. Ao darlle esta liberdade creativa, creo que o significado simbólico, se é que o ten, debe coñecelo só ela».

A cuberta de Gnosis (2020), o teu anterior EP, estaba deseñada por Leo Sousa (que vai camiño de converterse nun clásico do deseño de portadas). Semella que para ti é importante toda a parte gráfica… Como elixes quen «viste» os teus traballos?

Nüca: «Realmente escólloos por criterios persoais. Debo destacar que tamén son xente moi vinculada á escena musical galega —tanto Leo cos seus innumerables proxectos, entre os que destaco Monstruo ou FIGA, como Teresa como DJ e tripulante de Ruído de Fondo— polo que prefiro traballar con artistas gráficos con interese na música electrónica que fago, e ademais prefiro que o deseño o fagan elxs, reinterpretando dúas pautas como moito. Desta forma, intégranse nun mesmo conxunto unha obra pictórica e musical, e creo que así locen moito máis».

Niké poida que sexa o teu traballo más recente, pero non é o único que nos deixaches en 2020; acompaña a outro EP e un par de singles máis. Por que a decisión de lanzar pequenas pílulas e non recollelas nun longo?

Nüca: «Principalmente pola velocidade do consumo musical dixital destes tempos. A día de hoxe, pouca xente escoita un LP de principio a fin, senón que escoitas este tema deste artista, este tema de outro… e tamén os temas que saen en Niké e Gnosis teñen unha continuidade, un punto en común. De momento non me termina de gustar facer a idea de recompilatorios… todo isto sumado aque adoito a autoproducirme e a ter un tema cada semana, algún tería que ver a luz dalgún xeito!».

Ao fío, adoitas ser tan prolífico ou foi este un efecto secundario do confinamento pola COVID-19?

Nüca: «A miña produtividade non se viu alterada, pero o meu xeito de traballar si. Antes procuraba preparar o formato directo, buscar concertos e preparar o set ou a selección de temas para levalos ao escenario. Coa pandemia, ao non ter esa vía creativa aberta, decidín mergullarme no contorno da produción e converterme nun músico de estudio. De feito hai temas que aínda non viron a luz nun directo, como “Pájaro”».

O disco foi publicado baixo o selo galego, e «paisano» teu, Ferror Records, que nace co propósito de dar saída ás propostas musicais e culturais desde a militancia e a autoxestión. Como chegaches ata eles e como está a ser a experiencia?

Nüca: «Principalmente o meu contacto foi por Serxio, Agostinho DJ, e membro de Carrero Bianco e Technnochico; na vella normalidade, adoitaba frecuentar o Manchita Cosa de Ferrol, onde é DJ residente. Despois, cando Nacho Grueiro, dono da Sala Ruído, decidía facer noites de electrónica na súa sala, poñíase en contacto con nós para encher o cartel, e así empezamos a establecer lazos, mirabamos de como tocar en locais por Compostela, e outras cidades… Posteriormente coñecería a Fernando, o que me axudou a ter contacto con revistas e plataformas virtuais para promocionar este traballo.

A experiencia está a ser moi grata a verdade, estánme a axudar moito a que a miña música chegue a máis xente. Esperemos que a situación mellore ou nos adaptemos ben nun futuro para volver a facer concertos e pinchadas dun xeito seguro».

Non podemos deixar de preguntar, como curiosidade, por que «nuca» (caluga, en galego)? E por que con diérese?

Nüca: «Porque hai dous anos estaba de moda chamarse con nomes de partes do corpo (Músculo!, Cuello, Rótula e un longo etc.) [risos]. Principalmente foi un nome rescatado dunha brainstorm que fixen con Lúa Gándara cando estabamos comezando con Pasodoble, proxecto que non saíu adiante. Pareceume un nome curto e directo, e ideal para que cando a xente mencionase esa parte do corpo lle viñese á mente este proxecto. A diérese, ademais de debuxar co “u” unha cara feliz, fai un distintivo para poder atopar referencias á obra nos buscadores (creo que hai un grupo latinoamericano de hard rock que se chama Nuca, ademais)».

Xa estamos en 2021, pero a volta aos escenarios de xeito «regular» está a ser complexa aínda con restricións de aforo, máscara, protocolos…? Como o estás a levar? Que poderemos esperar dun directo de Nüca.

Nüca: «Levo sen tocar ao vivo con público desde 2019, e a verdade é que teño gardado os aparellos analóxicos na casa. Paseime ao labor do músico de estudio, e pese a que presentáronseme iniciativas estupendas para tocar en streaming, como a que me brindaron as compas do proxecto Aquí Non Pasa Nada, a volta aos escenarios consiste nun duro traballo de organización do teu propio evento buscando patrocinio de marcas, empresas e colectivos, ou apoio dos Concellos, os cales teñen que asumir o risco de que o evento non resulte rendible ou haxa outros problemas. Ademais, a restrición de mobilidade por zonas e a redución do aforo complican moito a situación.

Aínda así, estou loitando por poder estrear o Niké en directo e con público. Para isto, e asumindo que o público non poderá bailar nos meus concertos ata dentro de moito, pretendo encher este oco cun contido visual mediante proxeccións e luces, e que faga que xs asistentes ao espectáculo desfruten do dinamismo das miñas composicións, aínda que sexa nunha cadeira. Teño moitas ganas de volver a tocar en directo, sexa como sexa!».

E xa que falamos de directo, poderías describirnos como é o teu live set, todos eses aparellos que te acompañan no escenario? Es máis de hardware ou de software nun portátil? Máis analóxico, máis dixital…?

Nüca: «Hardware exclusivamente, non levo ordenador. O núcleo do set é un looper que permite facer polifonías cun sinte analóxico, así como coros de voces e bucles de rasgueos de guitarra; que manda o tempo por MIDI a unha tr808 e a un sinte de graves; todo isto chega aos altofalantes a través dunha mixer. Ata agora é o formato que teño empregado, pero como aprendín a usar o portátil como mixer durante a corentena, non descarto incluílo ao final da cadea para mellorar este son, e meterlle algúns trucos de música electrónica; sidechain para que o bombo e o baixo que comparten frecuencias non se solapen, ou algún delay ou filtro máis complexo».

Na actualidade, que artista o grupo galego nos recomendarías? Algún favorito que deberiamos coñecer?

Nüca: «Destaco aos seguintes, en ningunha orde en particular: Purila Sniper, dúo galego afincado en Barcelona; Pálida, Músculo!, RAM, Yugen Kala, Dinner for 7, F.I.G.A, Isla Canela e Speed Gonzales; e se me permitides mencionar a un dúo asturiano: Jus Kno’. Non podo escoller un favorito entre eles!».

Se abrísemos a túa conta persoal de Spotify, que escoitariamos? 100% Sinceridade – 0% Vergoña.

Nüca: «Teño feitas unhas cantas listas para chegar antes ao estilo de música que quero escoitar, cos seguintes títulos: “Colegas facendo electrónica”; “Lofi Chill beats to relax and study”, trip hop moi ambiental; “Modernadas” (Fase Nuova, Triángulo de Amor Bizarro, Pony Bravo); “IDM” (Aphex Twin, Boards of Canada, temas da discográfica CPU Records), “Electropunk” (Suicide, Clark) ou “Experimental/Drone” (Oval, Sun O))), GAS, Loscil). 

E se o de 0% vergoña é por buscar as cóxegas, teño unha lista que se chama “O Dousmileo” que ten de catro primeiros tracks: “My favourite Game”, “Fly Away”, “Galvanize” dos Chemical Brothers e “Jerk It Out”… xa intuídes de que pau vai [risos]».