VISIONS OF JOHANNA: «SOMOS UNHA BANDA DE ESCRAVOS DA MÚSICA AO SERVIZO DAS CANCIÓNS»
Visions of Johanna comezou a rodar hai só un par de anos, pero quen o encabezan son xa uns veteranos do panorama musical galego: Jorge Lorenzo, (voz, guitarra e membro fundador de Winter Project) e Paul Clarke, actual guitarrista de Stoned at Pompeii. Logo da boa acollida dos seus directos, o dúo, que se xuntou nun primeiro momento polo simple pracer de facer música, converteuse en banda coa incorporación de Mario Riobó (baixo) e Jose Calvo (batería).
O seu primeiro traballo discográfico, Visions of Johanna (Entrebotones, 2022), vía a luz a finais de setembro; un álbum composto por unha decena de cortes que bailan entre a tradición americana e o pop británico, entre harmonías máis próximas aos setenta e guitarras acústicas experimentadas, que cantan á vida mesma desde a voz (e os acordes) da experiencia.
Visions of Johanna: Jorge Lorenzo, Jose Calvo, Paul Clarke e Mario Riobó. Foto © David Figueroa
Visions of Johanna naceu hai dous veráns como dúo formado por Jorge e Paul. Cal foi o xermolo da xuntanza?
Jorge Lorenzo: «Pois en plena pandemia, cando estabamos recluídos na casa, propúxenme facer limpeza e ordenar un montón de arquivos da miña anterior banda (Winter Project) que tiña espallados no meu ordenador: letras de cancións, arquivos de audio, fotos... sorprendeume a cantidade de cancións descartadas que tiña, algunhas delas xa case esquecidas, e pensei que era unha mágoa que se perdesen. Ademais, moitas delas tiñan certas similitudes en canto a estilo, algo que poderíamos chamar folk rock, e vistas coa perspectiva do tempo parecía que formaban parte dun proxecto alternativo, polo que non tiña sentido traballalas cos meus compañeiros de Winter Project (ademais de que nese momento non se podía por mor das restricións).
Así que pensei en Paul, ao que coñecera ao pouco de chegar desde Galway (Irlanda) a Vigo a comezos de 2020. Falei con el, paseille os temas e quedamos para tocar simplemente polo pracer de facer música, sen ningunha pretensión, pero o certo é que xa desde o principio nos pareceu que aquilo soaba bastante ben. Continuamos cos ensaios, gravamos algunhas demos, comezamos a dar concertos... e a cousa seguiu rodando ata hoxe».
Visions of Johanna como dúo: Paul Clarke e Jorge Lorenzo. Foto © Beni Oliveira
Ese verán, o de 2020, foi o verán COVID, verán de pandemia, verán de nova normalidade, etc. Tivo esta situación anómala algo que ver no nacemento, e posterior evolución, da banda?
Jorge: «Si, como comentaba na resposta anterior, foi fundamental; de non haber pandemia, seguramente Visions of Johanna non existiría. O feito de parar con Winter Project, volver a vista atrás por un intre, que só nos puidesemos xuntar dúas persoas para ensaiar, etc. Agora con certa perspectiva véxoo como unha feliz coincidencia».
‘Visions of Johanna’ é unha canción de Bob Dylan, incluída no seu sétimo álbum de estudio, Blonde on Blonde (Columbia Records, 1996). Por que coller prestado o título desta canción en concreto? Que ten de especial para vós?
Jorge: «Sempre é complicado atopar un nome para unha banda, e o recurso de tomar prestado o nome dunha canción, dun disco ou dunha peli é algo que fixeron miles de bandas —The Rolling Stones!—. Se son sincero, debo dicir que primeiro busquei o nome dunha canción de The Beatles, porque tanto Paul como eu somos dous beatlemaníacos, pero foi imposible. Absolutamente todas as cancións que podían dar algo de xogo para poñerlle nome a unha banda estaban collidas, así que fun á outra gran referencia (máis miña que de Paul) que é Bob Dylan.
Botándolle unha ollada á lista de cancións do meu disco favorito vin “Visions of Johanna” que, ademais de ser unha canción incrible, me pareceu un nome moi evocador, que nos servía para darlle importancia á parte visual do proxecto, que para nós tamén é fundamental. Así que nos pareceu xenial e quedamos con ese nome. Outra vantaxe que ten é que a xente que coñece a Dylan e escoita o noso nome, xa pode intuír o tipo de música que facemos; poderíamos dicir que nos serve en certo xeito de carta de presentación».
The Jayhawks, The Beatles ou Creedence Clearwater Revival, ademais de Dylan, son algunhas das vosas referencias á hora de compoñer. Hai algún outro artista ou grupo que vos inflúa de xeito particular?
Jorge: «Sen dúbida a nosa principal referencia é The Beatles, aínda que durante a gravación do disco tamén tivo moita influencia The Jayhawks; era un grupo que tiña un pouco esquecido, pero co gaio do seu concerto en Pontevedra o verán pasado, fixen un bo repaso da súa discografía, e descubrín discos e cancións que non coñecía e que me fliparon. Como neses momentos estabamos co proceso de gravación, probamos moitas cousas típicas deles.
Unha cousa que sempre digo respecto ás referencias dos grupos é que é imposible saber que te está a influír nun momento determinado coa cantidade de discos e grupos que escoitamos ao longo da nosa vida... Sabe Deus! Igual fixemos algo nalgunha canción que o collemos dalgunha banda e nin conta nos demos. Son cousas que tes na cabeza e saen case sen querer».
Visions of Johanna. Foto © David Figueroa
Jorge e Paul, vós xa erades caras coñecidas do panorama musical galego; o primeiro por ser guitarrista e cantante en Winter Project, e o segundo por estar detrás da guitarra en Stoned at Pompeii. De que xeito afectou esta bagaxe musical á hora de conformar este novo proxecto? Sobre todo tendo en conta que o estilo destes dous grupos é algo afastado do que fai Visions of Johanna...
Jorge: «Pois como comentaba antes, moitas das cancións de Visions of Johanna son descartes de Winter Project; non porque non tivesen calidade dabondo ou non nos gustasen, senón porque non encaixaban no estilo máis progresivo de Winter Project e, daquela, deixámolas de lado ou directamente eu non llas amosei ao resto do grupo.
Por outra banda, todo o que se aprende cunha banda afecta as seguintes, pequenos trucos da profesión que vas aprendendo coa experiencia como en calquera outro ámbito da vida».
Falando de estilos, sen etiquetas, como definiriades o voso?
Jorge: «Uf... pop-folk-rock?».
Jose Calvo: «British folk».
Mario Riobó: «Pois non sei ata que punto é sinxelo definir algo así; coido que falar de etiquetas e de estilo é practicamente o mesmo. Somos unha mestura de folk anglosaxón, rock, pop dos sesenta e setenta... O que temos moi claro é que somos una banda de escravos da música ao servizo das cancións e non viceversa».
Un ano de concertos despois, o dúo pasa a ser banda coa incorporación de Mario Riobó ao baixo e Jose Calvo á batería. Que vos empurrou a expandir a formación?
Jorge: «Os temas no disco están gravados con baixo e batería (que gravou Paul), e queriamos levar as cancións a ese nivel tamén ao vivo, así que non quedaba máis saída que ampliar a banda. Ademais, e penso que isto é o máis importante, encántanos tocar nunha banda; é fantástico cando todo soa equilibrado e con potencia, é unha sensación incrible».
Mario e Jose, vós sodes «os novos» —entendámonos, «novos» na banda, non no mundo da música— como foi adaptarse á dinámica de Visions of Johanna?
Jose: «Pois non vou mentir, custoume un pouco o tema de non facer máis do que pide a canción. Hoxe en día existe un claro dominio e protagonismo das cancións, e penso que aquí fixemos todos un labor de achegarlle á canción, non ao músico. Polo resto, adaptarse con eles foi moi fácil».
Mario: «Adaptarme a VOJ como banda foi algo extremadamente fácil, e o segue a ser. Estamos a converternos nun grupo de amigos aos poucos e iso é fundamental, ademais de compartir un amor común desmesurado pola música.
Por outro lado foi difícil, xa que para tocar en VOJ colgueime un baixo por vez primeira. Eu son cantante e toco a guitarra como escusa para cantar [risos]. A historia é que cando escoitei no que estaban a traballar, namoreime da banda inmediatamente; precisaban dun baixista e aproveitei a escusa para subirme ao barco [risos]. Pero o baixo, malia que non é moi diferente da guitarra, ten unha linguaxe moi diferente e faime pensar e interactuar coa banda dun xeito que nunca fixera antes. Asusta un pouco, pero ten a emoción de facer algo completamente novo».
Jose Calvo e Mario Riobó. Foto © Alberto Lora
En setembro debutabades con Visions of Johanna (Entrebotones, 2022), como xurdiu a idea deste primeiro disco?
Jorge: «Pois aos poucos, como a banda! Cando Paul e eu contamos con repertorio suficiente para dar concertos, tivemos a necesidade de gravar unhas demos para enviar aos locais nos que queriamos tocar porque nos pedían que lles pasaramos algo do que faciamos, como é normal.
Así que comezamos gravando unhas demos moi sinxelas, simplemente guitarras e voces, pero sorprendeunos o ben que nos quedaron, polo que comezamos a pensar que podería quedarlle ben un pouco de percusión; e por que non probamos un baixo? E se lle metemos un solo de guitarra eléctrica? E un pouco de batería? E se gravamos un par de temas máis...? Total, que nos leamos e cando nos dimos de conta tiñamos case un disco gravado; así que o rematamos (tivemos que regravar moitas cousas) e o masterizamos, pero realmente ata case o final non considerabamos que estabamos a gravar un disco».
Como afrontastes o proceso de creación dos temas? Partides dunha melodía, vén primeiro parte da letra...?
Jorge: «Cada canción é distinta e pode partir dunha pequena idea, unha melodía, un anaco de letra ou una peza instrumental, cada canción ten a súa propia historia. No meu caso, xeralmente parte dunha progresión de acordes coa guitarra, despois busco unha melodía que encaixe e finalmente engado a letra, pero non sempre é así».
E, xa metidos en composición, que ou quen é a vosa fonte de inspiración? Na vosa opinión, sodes dos que esperan á «musa» ou dos que a procuran?
Jorge: «Eu son de sentarme a compoñer, a ver que sae, pensar que vou dedicarlle un par de horas a compoñer a ver se “pesco” algo. Algunhas veces o tempo rende moitísimo e xorden ideas, ou remato unha canción enteira en pouco tempo; e, outras veces, podo estar sentado horas e non sacar absolutamente nada. Antes frustrábame bastante, pero agora tómoo como algo natural, como parte do proceso creativo.
Respecto ás fontes de inspiración, resúltame moi complicado falar de cousas que non vivín ou non sentín. Encantaríame poder facer como Paul McCartney, que inventa a metade das historias que conta; eu non son capaz, teño que falar de algo que coñezo, polo que a miña fonte de inspiración é a vida e, sobre todo, a xente coa que me relaciono, case todas as miñas cancións falan de alguén que coñezo».
Paul Clarke. Foto © Alberto Lora
Como nos vosos proxectos paralelos, tamén cantades en inglés. Por que a escolla deste idioma?
Jorge: «Iso sempre mo preguntaba o meu pai! [Risos]. Porque é música anglófona, é o que escoitamos toda a vida. No meu caso, desde rapaz case todo o que escoitaba era cantado en inglés: Beatles, Rolling, Dylan, Doors; para min o inglés é o idioma do rock. Como o portugués é o idioma do fado, ou o castelán o idioma do flamenco; cando toco rock, pop ou folk, o que escoito na miña cabeza son letras en inglés.
Iso non quita que non nos encanten bandas que fan rock en castelán ou en galego, e cancións e discos en castelán. Pero a min persoalmente o que me sae de xeito natural é compoñer en inglés. Que conste que tamén teño cancións compostas en castelán e non descartamos facer algún tema en castelán ou en galego, pero tendo a Paul na banda, é impensable pasarnos o castelán definitivamente».
Entre os títulos das cancións destaca un, o dunha soa palabra e, ademais, nome propio. Se non é indiscreción, quen é “Paula” e por que dedicarlle unha canción?
Jorge: «É alguén que foi especial nun momento da miña vida, pero ela non sabe que lle dediquei esa canción e polo de agora preferimos manter o misterio».
Visions of Johanna preséntase nun coidado CD, ademais de estar dispoñible tamén en streaming. Por que seguir a apostar polo formato físico cando o consumo dixital de música non deixa de incrementarse?
Jorge: «Pois en principio non tiñamos idea de facer edición física, pero o noso amigo Rubén Suárez (Family Folks), que gravou a mandolina en “Paula”, convenceunos de facer unha pequena tirada de cedés para os poucos que aínda empregan este formato. Finalmente fixemos unha limitadísima edición de 100 copias —das que xa non quedan moitas, por certo— na que coidamos moitísimo todos os detalles. Como comentaba antes, a parte gráfica é moi importante para nós, e agora alegrámonos moito de telo feito. Grazas Rubén!».
Na ilustración da portada comparten protagonismo unha locomotora a vapor e un viaduto. Agocha algún significado especial?
Jorge: «É unha metáfora. O que se ve na portada é unha parte do traxecto dun tren, que representa un anaco das nosas vidas. Como dicía antes, estes temas foron compostos ao longo dos últimos dez anos e falan de cousas que nos pasaron nese tempo: amor, amizade, decepcións, soidade. Así que ese tren representa unha vida que avanza e un tramo do seu traxecto que vai deixando atrás, como non pode ser doutro xeito».
Este primeiro traballo foi apoiado pola discográfica madrileña Entrebotones. Como chegastes ata eles e como está a ser a experiencia?
Jorge: «Eu como deseñador gráfico levo todo o artwork (portadas, carteis, etc.) dunha das bandas máis importantes da discográfica, Hermana Furia. Cando rematamos o noso disco, quíxenllo amosar para que me desen a súa opinión, sen ningunha outra intención. Escoitárono e dixéronnos que lles encantaba e que lles gustaría sacalo eles. Encargáronse de toda a distribución dixital e botáronnos unha man coa edición física».
Jorge Lorenzo. Foto © Alberto Lora
Vides de presentar o disco no Sinatra Cóctel Bar (Vigo) nun concerto no que, ademais, contastes con varios artistas convidados. Como o vivistes, tendo en conta, ademais, que era a primeira vez que tocabades as cancións coa banda ao completo?
Jorge: «Pois para min foi xenial. Tocar coa banda, a sala chea de xente, familia, amigos, os convidados que estiveron incribles (David de Moon Cresta e Rubén de Family Folks)... Encantaríame poder vivilo de novo porque saíu todo realmente ben, unha noite que non esquecerei, seguro».
Jose: «Pois no meu caso vivino moitísimo! No escenario escoitábase todo de marabilla, ver que desde o primeiro acorde estaba a soar ben e ver que á xente lle gustaba, pois motivaba máis aínda».
Mario: «Pois aínda coa resaca emocional do concerto. Desfrutamos moito, moitísimo. Foi unha sorpresa inesperada ver a sala chea de caras coñecidas e descoñecidas. Sentías a xente metida no concerto, algo que cada vez custa máis atopar. E o feedback foi inmellorable. E, o máis importante para min, puidemos ver puntos fracos nos que poder traballar para crecer. Pero sen dúbida, como primeiro paso, foi incrible».
Que pode agardar o público dun concerto voso? Algunha vindeira data para poder vivir a experiencia en primeira persoa?
Jorge: «Pois recoméndolle á xente que escoite o disco. Aínda que non facemos as cancións exactamente igual que no disco, o son, as voces e tipo de cancións que hai, é moi similar ao que podes escoitar nun concerto. Non facemos nada especial, non botamos fogos artificiais nin damos chimpos ou facemos viravoltas no escenario, non é o noso. Interpretamos as nosas cancións con todo o noso corazón e coidando moito os pequenos detalles.
Polo de agora, a única data que podemos anunciar é a nosa participación no Barbeira SeaSon Fest 2023 que se organiza na vila de Baiona (Pontevedra). Pero estaremos a xirar polas salas galegas ata o verán que vén. Agardamos poder anunciar pronto as datas!».
Jose: «O público poderá, polo menos, escoitar cancións que teñen moito feeling. Penso que, nese aspecto, traballamos moito para sentilas nós e iso se transmite fóra do escenario».
Visions of Johanna en Sinatra. Foto © Alberto Lora
Na actualidade, que artista ou grupo galego nos recomendariades? Algún favorito que deberiamos coñecer?
Jose: «Quedarse con un é moi difícil! Hai moita xente que traballa moito para estar aí todos os días, xente coma BALA, Los Marcianos, etc.».
Jorge: «Estou bastante metido na “factoría viguesa” de bandas, son moi fan de The Soul Jacket, Moon Cresta, Family Folks, Zålomon Grass... podería facer unha lista ben longa!. Pero o meu último descubrimento foi a tamén viguesa dani, aínda que non fai un estilo que estea acostumado a escoitar, encántame o seu pop electrónico e un pouco naíf. Recomendo escoitala».
Mario: «Uf... hai tantos! É a clase de pregunta que temes contestar por non esquecerte e ofender a ninguén. Pero en Galicia estase a facer música de case calquera estilo a un nivel altísimo, temos unha escena tan variada e na que cada día sae una nova proposta, que o único que recomendarei é: buscade e darlle unha oportunidade ás bandas da terra, ide a tódolos concertos que poidades, porque alucinaredes en moitos. Apoiade a escena, non hai escusa para ninguén, sexa blues, rock, rap, metal, funk, folk, pop... Gastade os cartos en entradas, carallo!».
Se abrísemos as vosas contas persoais de Spotify, que escoitariamos? 100% Sinceridade, 0% Vergoña
Jose: «As I lay Dying, In Flames, Ben Howard, bandas sonoras...».
Jorge: «Pois agora estou a escoitar discos que saíron este ano de bandas que tiña un pouco olvidadas: The Will of the People (Warner Records, 2022) de Muse, Never Let Me Go (Rise Records, 2022) de Placebo e Autofiction (BMG, 2022) de Suede. Como bo beatlemaníaco, estou a escoitar a remasterización do Revolver dos Beatles; e, como pai, non me queda outra que ter unha lista de reprodución de cancións infantís... penso que podo cantar todas as de La Granja de Zenón!».
Mario: «Desde Nick Drake a Slipknot, desde Bowie a NOFX, desde Soundgarden a Orville Peck... Agás calquera merda que precise de autotune para ocultar alaridos, escoito de todo!».