AUTO SACRAMENTAL: «EN ‘DIARIO DE LA PLAGA’ A IDEA É EXPLORAR O IMPACTO EMOCIONAL E PSICOLÓXICO DO MALESTAR QUE NOS ASOLAGA»
Ata a súa prohibición a mediados do século XVIII, o auto sacramental —obra de teatro relixiosa, concretamente un tipo de drama litúrxico— representábase o día do Corpus. Tres séculos máis tarde, Jorge Mills (voz, sintes, sampler), músico madrileño afincado en Santiago de Compostela, decide bautizar o seu proxecto de synth pop como o xénero dramático, abrindo o pano a un universo de synth punk e letras cargadas de ironía e sátira política. Logo de publicar un EP e un longo que acapararon as esixentes escoitas de crítica e público, Auto Sacramental regresa con nova formación, xunto a Beta (baixo, coros) e Pedro Solla (guitarra), e un xiro de son; mudan o synth pop irónico do seu debut por un postpunk máis afiado, envolto en guitarras distorcidas e fríos sintetizadores.
A súa mestura de synth pop catártico e desafiante e postpunk de corte experimental se magnifica na súa última entrega, Diario de la plaga (Ferror Records, 2024); un longo, tan intenso como brillante, que radiografía o impacto emocional dun mundo cada vez máis fracturado.
Artífice de Auto Sacramental, fundado en 2018, Jorge Mills (voz, sintes, sampler) militaba noutras bandas, como Rollercoaster Kills e Totale. Como xorde, pois, a oportunidade de crear un novo proxecto, daquela en solitario?
Jorge Mills: «Sempre tocara o baixo en bandas de punk como Rollercoaster Kills (onde tamén cantaba ás veces) ata Totale, un dúo de minimal wave analóxico que montei con IGOR (agora parte do selo Humo). Aprendín moito sobre sintes con el, aínda que eu facía de vocalista; eramos unha sorte de Alan Vega/Martin Rev, pero sen o toque electro-rockabilly sensual de Suicide. Más fríos e europeos, inspirados por Oppenheimer Analysis e Absolute Body Control.
Esta breve experiencia —só editamos unha casete e demos un puñado de concertos en Madrid— levoume a montar o meu proxecto en solitario de synth pop. Ademais, apetecíame cantar en castelán, xa que estaba afeito facelo en inglés».
O auto sacramental é un tipo de obra de teatro relixiosa, concretamente un drama litúrxico, que se caracterizaba polas súas representacións bíblicas ou conflitos de carácter moral. Por que escoller este xénero teatral como nome da banda?
Jorge: «Os autos sacramentais eran o maior espectáculo do s. XVI e foron prohibidos pola Inquisición durante un tempo. O público emocionábase demasiado, chegando a confundir realidade e ficción, o sacro co profano.
Paréceme unha gran metáfora do que debería ser un concerto: unha experiencia case mística, transcendente, pero que non deixa de ser espectáculo. É dicir, “un momento do falso”, que diría Debord.
Ademais, é un nome que reflicte moi ben a nosa herdanza relixiosa, agora practicamente baleirada de significado nun mundo materialista».
Logo dalgúns cambios no banco, o trío actual complétase con Beta (baixo, coros) e Pedro Solla (guitarra). Por que eles dous? Que achegan a Auto Sacramental?
Jorge: «Coñecín a Beta ao mudarme a Santiago durante a pandemia. Era outra persoa de Madrid no exilio galego. Achega unha base sólida nos directos para que Pedro e eu podamos ser máis caóticos e intensos; o que debe facer todo bo baixista, vaites. Tamén fai coros en case todas as cancións. Dálle unha dimensión nova ter ese contraste entre a súa voz e a miña, estilo Pixies ou Sonic Youth, algo moi dos noventa que non se ve tanto hoxe en día. De feito, estamos a traballar nun par de cancións nas que Beta leve a voz principal, o que me liberará para tocar máis cousas co sinte en directo.
Doutra banda, Pedro e eu somos bos amigos desde hai tempo e gústanos a mesma música. Ao mudarme a Santiago, é natural que acabase tocando na banda. Como o peso da melodía o leva o baixo e os sintes programados, Pedro pode ser creativo facendo debuxos, axustes, texturas, e en xeral, poucos acordes. Estilo Joy Division ou Boto & The Bunnymen. É nosa arma secreta, o que fai que en directo soemos a postpunk».
Do emo-punk de Rollercoaster ao pop romántico feito a base de sintes de Totale, influíron dalgún xeito estas experiencias noutras bandas á hora de conformar, e definir o son, de Auto Sacramental?
Jorge: «Todo inflúe sempre, desde a miña afección ao heavy metal de preadolescente ata diferentes obsesións musicais que tiven (Nick Cave, Brian Eno, Patti Smith, Aphex Twin...), pasando por grupos actuais como Somos La Herencia, VVV, Squid, Dry Cleaning...
Pero respondendo á pregunta, diría que o primeiro EP e o disco, Cuestión de fe, teñen máis de Totale, con eses medios tempos e baixos de sinte gordos e arpexados un pouco ítalo-disco, e as programacións de ritmos máis bailables. Mentres que este novo disco, Diario de la plaga, recupera esa enerxía emo-punk de RCK nun novo contexto de sintes, ademais de engadir outras influencias, como shoegaze, electrónica experimental ou techno».
Continuando co son, o voso cae dentro da fusión de synth pop co postpunk, mesmo con pingas de gótico e alternativo. Pero, deixando xéneros e etiquetas de lado, como o definiriades vós? A que soa Auto Sacramental?
Jorge: «Soa ás miñas obsesións musicais —o cal ten sentido porque empezou como un proxecto persoal— pero a idea é que cada cal achegue a súa creatividade, mesmo alén do musical. É a miña forma de funcionar á hora de facer vídeos, deseñar portadas etc., que as cousas xurdan dunha maneira orgánica sen preocuparse moito de etiquetas, aplicando o postpunk como filosofía máis que buscando emular un son concreto.
Cando apareceu o postpunk, a principios dos 80, parecía que buscaba unha autenticidade artística, con grupos moi dispares unidos por esa idea de levar o espírito do punk máis aló: desde a escuridade non impostada de Joy Division ao punk-funk de Gang of Four, as influencias free jazz de The Pop Group, ou Devo e a súa actitude dadaísta. A min sempre me seduciu esa idea de liberdade creativa case total, e tampouco querería cualificarme en facer música “gótica” per se».
Joy Division, The Cure, New Order ou Depeche Mode son algunhas bandas que se nos veñen á cabeza ao escoitarvos... estamos no certo? A quen sinalariades como principais referentes?
Jorge: «Empecei a tocar o baixo polo Unknown Pleasures (1979) de Joy Division cando era adolescente. E logo os baixos de Kim Gordon nos Pixies, flípame sobre todo a etapa Come on Pilgrim (1987)/Surfer Rosa (1988), moi recargada de imaxinería católica e surrealismo. The Cure e New Order son dúas grandes influencias tamén, do mesmo xeito que Human League e OMD, pero nunca fun devoto de Depeche. Sen negar que son unha banda incrible, achéganse demasiado ao arena rock para min; son como os U2 do synth pop. De feito, no único e gafado Primavera Sound de Madrid fai dous veráns, abandonamos o seu concerto para ir ver a Nation of Language, unha das miñas bandas favoritas do momento que si teñen ese toque poético e luminoso de synth pop de culto estilo Talk Talk ou The Blue Nile».
Cuestión de fe (2021) é o primeiro longo da banda, un disco que se afastaba do punk do voso debut discográfico, un EP homónimo, para aproximarse a sons máis propios dos oitenta. Que propiciou este cambio transitorio na vosa música?
Jorge: «Vexo Cuestión de fe como unha prolongación dese EP debut; ambos son unha mestura de synth pop británico (cantado en castelán) con indie pop actual e bailable.
Compúxenos en Madrid e graveinos con Guille Mostaza, posiblemente o mellor produtor de indie que temos agora mesmo. Guille e eu temos en común eses referentes dos oitenta de synth pop e pasámolo xenial no seu estudio, Alamo Shock, onde ten unha colección incrible de sintes analóxicos cos que fai maxia».
Con temas como “Vigilia”, “Salmo”, “Demonología” ou “Covadonga”, o LP mergulla ao oínte nun imaxinario relixioso no que ten a oportunidade de coñecer o «lado escuro do costumismo». Entre o nome da banda, o título do álbum (e os das cancións!) notamos unha certa fixación polo relixioso... de onde vén?
Jorge: «España é un país profundamente marcado pola súa herdanza relixiosa. É algo que mesmo hoxe en día está moi presente, desde o discurso político á nosa arquitectura, pasando polos costumes sociais (acaban de terminar as vacacións de Nadal e Reis). A pregunta sería: como non estar obsesionado por iso? De todos os xeitos, no disco emprego a imaxinería relixiosa como elemento estético para falar doutras cousas e ironizar sobre a España rancia en xeral.
Quizá tamén teña que ver que fun a un colexio de curas en Madrid, onde o mero feito de levar unha camiseta de Iron Maiden ou do Devil Came to Me (1997) de Dover convertíanche nun rebelde sen remedio».
O disco foi gravado durante o verán de 2020 e, aínda que xa vai para cinco anos, todos lembramos que pasou en 2020. De que xeito afectou a pandemia, o confinamento, ao desenvolvemento deste traballo? É dicir, cambiaría algo de non «nacer en pandemia»?
Jorge: «Todas as letras estaban terminadas antes de entrar coa gravar con Guille salvo dúas cancións, “Segunda Venida” e “Vigilia”, que claramente aluden á pandemia; serían diferentes de non ser polo COVID.
O maior cambio, con todo, foi a xira de presentación co público sentado e con máscaras no 2021. Iso si que foi distópico».
A mediados do outubro pasado publicabades Diario de la plaga (Ferror Records, 2024), a vosa nova referencia discográfica; un longo de oito cortes de synth pop catártico e desafiante. Como foi o proceso creativo?
Jorge: «Fun gravando Diario de la plaga por partes en Metropol Studios (Madrid) entre 2022 e 2024. Aínda que son madrileño, agora vivo en Santiago de Compostela, e fun aproveitando visitas a Madrid para gravar. Decidín facelo en Metropol porque, á parte de ser un estudio incrible, quería gravar con Adolfo Párraga e Fran Meneses. Somos colegas desde hai moitos anos e apetecíame esa conexión á hora de traballar, e Fran é outro mestre dos sintes analóxicos.
Todas as cancións están construídas sobre loops de electrónica experimental e techno que vou gravando e gardando. Sobre eles van incorporándose os demais elementos: baixos con chorus, caixa de ritmos, guitarras con delay, sintetizadores analóxicos... A voz é o último sempre».
O título fai referencia a La Peste (Albert Camus, 1947), unha novela que onde a peste non é máis cunha metáfora sobre o odio e a desconfianza global durante a Segunda Guerra Mundial. Por que escoller, e referenciar, esta obra de Camus no título do traballo?
Jorge: «Diario de la plaga é unha colección de cancións que radiografan o impacto emocional dun mundo cada vez máis fracturado e enfermo sobre a psique individual.
É inevitable trazar paralelismos entre os tempos que corren coa novela de Camus, na que a peste non é senón unha metáfora sobre o odio e a desconfianza que devoraron o mundo durante a Segunda Guerra Mundial, época de auxe do primeiro fascismo».
O primeiro que escoitabamos deste disco era “Nuevo Amanecer”, lanzado... en 2022! Foi esta peza concibida para ser parte dun futuro proxecto o publicástela primeiro e logo decidistes incluíla no repertorio final? Porque, daquela, non falabades dun novo disco...
Jorge: «Foi un proceso creativo intermitente desde 2022 e as cancións foron saíndo cando estaban listas.
“Nuevo amencer” foi realmente un experimento de buscar outro son distinto do acadado con Guille Mostaza, incorporando guitarras por vez primeira. Quería ver que tal me sentía co resultado antes de seguir gravando máis cancións... Estas cousas é mellor non apresuralas. Non creo que a música (nin a arte en xeral) deba ser escravo de calendarios e axendas...
Inicialmente, o disco ía ser un EP e tiña que saír antes, pero logo —co apoio de Ferror Records— optei por ir lanzando temas como estratexia para manter certa presenza en redes (todos somos escravos do algoritmo) mentres facía un LP».
Con todo, “Estigma” foi o primeiro adianto «oficial» do longo, un tema que xa anunciaba o que iamos a atopar no álbum: unha mestura de postpunk, darkwave e guitarras shoegaze. Vaites, que volvedes ás vosas orixes punk envoltas nun halo de escuridade. Como describiriades esta constante evolución no voso son? A día de hoxe, existe algún límite establecido na vosa experimentación?
Jorge: «Ao levar o primeiro disco ao directo deime conta de que me faltaba intensidade. Así que, para Diario de la Plaga, decidín recuperar esa enerxía do punk dentro do contexto de Auto Sacramental. De todos os xeitos, non vexo este disco como unha ruptura co anterior, simplemente é unha evolución facía algo lixeiramente menos comercial, máis intenso.
Penso que á xente lle choca porque é un percorrido que adoita facerse ao revés, non? Sempre fun moi fan de Talk Talk, que evolucionaron de estrelas incipientes do new romantic a unha banda de postrock experimental cuns discos incribles, pero sen retrousos coreables.
Diario de la plaga é escuro porque fala de temas escuros: un desencanto presente que nos doe a todxs. O seguinte disco podería perfectamente ser postpunk luminoso, estilo Echo & The Bunnymen ou os Feelies, e celebrar a vida. Non todo ten porqué ser sombras e melancolía».
Esa atmosfera dark trasládase tamén ás letras que, sen deixar de lado a simboloxía relixiosa e mística, falan sobre violencia, ansiedade ou incerteza, explorando o malestar contemporáneo que asolaga á sociedade actual. Que, ou quen as inspirou?
Jorge: «O xerme do disco xurdiu durante a pandemia, relendo La peste de Camus e pensando nas súas implicacións filosóficas, como comentei antes. Sen deixar de lado a simboloxía relixiosa e mística de Cuestión de fe —que está presente en cancións como “Fuego y cuarzo” con Elba Souto— é verdade que hai uns cuantos temas que xogan con termos médicos ou psicolóxicos: autopsia, disociación, estigma...
A idea é explorar, en primeira persoa, o impacto emocional e psicolóxico do malestar que nos asolaga; esa praga de odio e rancor».
Escoitamos dor e angustia nesas letras das que falabamos, escritas desde unha perspectiva irónica e de sátira mesmo política. Por que compoñelas desde esta perspectiva?
Jorge: «Diría máis ben que en Cuestión de fe as letras son todo ironía (sobre a Virxe de Covadonga que ten a súa propia canle de YouTube 24/7, a Segunda Vinda de Cristo se sucedese hoxe en día,etc.). E en Diario de la plaga optei por facer letras persoais, sen agocharme trala ironía, sobre sensacións de dor, pero tamén de esperanza.
Hai grupos de postpunk ou darkwave que tratan temas escuros con altas doses de humor, case como que inspirándose no cinema de serie B, vampiros, Halloween e demais, e outros que son máis hedonistas: “a vida moderna é unha merda, droguémonos”. Ambos os enfoques molan, pero non é o noso caso. O noso é máis Ian Curtis: “se imos furgar na ferida, hagámoslo ata que doia”».
O título do disco xa é bastante lóbrego por si mesmo, pero unido ás letras das cancións, tan intensas en emocións como en escuridade, magnifica unha sensación de angustia existencial. Diriades que é este o fío condutor do álbum?
Jorge: «Absolutamente. O angst existencial detonado pola pandemia é o fío condutor do disco... Camus foi sempre un referente do postpunk: desde a canción “Killing an Arab” de The Cure (inspirada no Estranxeiro) ata o feito de que a banda The Fall chámense así pola novela da Caída.
Con todo, tanto o título como a colaxe/deseño de Un Conjuro están inspirados noutro libro que lin durante a pandemia: Diario del año de la pestede Daniel Defoe. É un reconto en primeira persoa que escribiu Defoe (autor de Robinson Crusoe) en 1722 sobre como a peste negra arrasou Londres».
Un dos derradeiros adiantos do álbum era “Fuego y cuarzo”, tema para o que contastes coa voz de ELBA (Ivy Moon); o resultado é unha fusión de dream pop con postpunk melancólico e neofolk pagán case hipnótica, a verdade. Como se forxou esta colaboración en particular? Porque Jorge xa traballara con ela anteriormente!
Jorge: «ELBA xa protagonizou o noso vídeo de “Segunda Venida” do disco anterior, rodado por Javi Camino aquí, en Compostela, durante a pandemia. Nel, Elba fai de Xesucristo que veu en forma de muller para anunciar a Apocalipse. Despois desa rodaxe fixémonos todos colegas así que facer unha canción xunto a Elba xurdiu de xeito natural. Aos dous flípannos cousas como Kate Bush, Cocteau Twins, a fantasía escura...
En canto á canción, está construída sobre o arpexo de sinte que soa ao principio e o canto lírico de Elba. Logo fomos engadindo o demais coa idea de conseguir un ritmo repetitivo e machacón envolto en beleza e melancolía, cunha letra moi inspirada pola propia cidade de Santiago de Compostela».
Ademais de ELBA, escoitamos tamén a Álvaro García (Biznaga), Ela Rea e (outra vez) Adrián Bremmer (Trippin’ You). Por que eles? Ademais da súa voz, que achegan ás cancións?
Jorge: «Sempre pensei que a música se desfruta ao máximo en comunidade, sendo parte activa dunha escena. Vivimos nun mundo hiperindividualista e atomizado onde xa case non hai escenas como as de antes, todo é permeable e efémero. Pero, polo menos, é moito máis fácil que antes —cos medios que hai— facer featurings, mesmo a distancia. É outra forma de compartir a música. É emocionante compartir ideas e feedback e crear xuntxs, aínda que sexa por e-mail, como no caso de Ela Rea, que vive en Barcelona, e coa que fixemos unha canción a distancia.
Rodearse de xente da que poidas aprender sempre é enriquecedor. Ademais, achégalle moito dinamismo ao disco o feito de que haxa diferentes voces, cada unha moi persoal. Para cada canción con featuring, expomos unha estrutura aberta e unhas letras flexibles, para que o artista invitadx poida achegar a súa creatividade. Ningunha desas cancións fose exactamente igual de cantala eu só. Iso é moi bonito».
Os catro primeiros cortes están producidos por Fran Meneses, mentres que da produción da pista 5 á 8 se encargou Adolfo Párraga; con todo, escoitamos un álbum uniforme, sonoramente falando. Como acadastes esa homoxeneidade?
Jorge: «Á hora de gravar, fun eu só no estudio con Fran e Adolfo de produtores. Son unha especie de home orquestra, así que fun gravando canción por canción, instrumento por instrumento (salvo “Réquiem” na que Pedro gravou a guitarra, e “Diario” —a canción que dá título ao disco— na que Fran gravou a guitarra). Fran, Adolfo e eu coñecémonos desde hai anos e ambos traballaban en Metropol. Foi algo natural ir gravando as cancións cun ou co outro, segundo podiamos, usando o mesmo equipo.
De todos os xeitos, cada cal ten o seu propio estilo —dentro da unidade do disco— por iso as cancións de Fran van nunha cara do vinilo e as de Adolfo na outra».
Ademais de nas principais plataformas dixitais, Diario de la plaga está tamén dispoñible en vinilo, envolto nun artwork de Un Conjuro. Aínda que o formato físico, sobre todo o vinilo, está «a rexurdir», somos conscientes de que actualmente o consumo de música é, maiormente, dixital. Por que seguir apostando, pois, polo formato físico, e un tan coidado como o voso?
Jorge: «O vinilo é agora un obxecto de colección para fetichistas, por iso ten un valor engadido facer unha edición limitada e moi coidada, para aqueles que queiran pillalo. Nun mundo de falsas aparencias dixitais, hai algo especial nun obxecto físico como o vinilo. Por iso os malditos e-books non acabaron cos libros de verdade».
Da súa distribución encárgase Ferror Records, recoñecida discográfica galega que, na actualidade, atesoura máis dunha centena de referencias de gran variedade de grupos e artistas. Como estades vivindo a experiencia xunto a eles?
Jorge: «Moi ben, a verdade. É xenial ter o apoio de Fernando e Sergio. Son uns tipos majísimos e curran mogollón. Estamos realmente encantados. Teño unhas mil notas de audio de Fernando para preparar a fabricación e lanzamento do vinilo... Mellor trato, imposible».
Levades desde outubro xirando o disco, como está a ser a súa acollida ao vivo?
Jorge: «De momento fomos a Madrid, Santander, Bilbao e Barcelona e a acollida foi moi boa. O noso directo é diferente do disco, como non podía ser doutro xeito. E á xente parece gustarlle que as cancións sexan máis intensas e caóticas en directo, sorpréndelles».
Este sábado 25 de xaneiro presentades o disco en Acéfala (A Coruña), primeira data en Galicia. Como trasladades Diario de la plaga aos escenarios? Que pode agardar o público dun concerto de Auto Sacramental?
Jorge: «Temos moitas ganas desta data porque, aínda que Acéfala é un lugar pequeno, ten moita maxia e somos amigos das persoas que o levan. É fundamental que existan sitios así, oasis para a música en directo fóra de presións comerciais. E tamén tocamos con Ocre, outro amigo da banda.
Vai ser a primeira data do 2025 e iso tamén nos ilusiona. Queremos que a xente vexa unha versión evolucionada de Auto Sacramental en directo; aínda que a esencia segue aí: un cruzamento entre synth pop luminoso e postpunk sombrío. E, evidentemente, tocaremos cancións do primeiro disco e do EP debut».
Na actualidade, que artista ou grupo galego nos recomendariades? Algún favorito que deberiamos coñecer?
Jorge: «Somos moi fans de Grande Amore, claro, pero quen non? Tamén nos gustan Ataque Escampe, Malandrómeda, Copa Turbo, Legítimo Polvo, CRNDS, Ivankovà...».
Se abrísemos as vosas contas persoais de Spotify, que escoitariamos? 100% Sinceridade, 0% Vergoña
Jorge: «Na miña agora mesmo sae nesta orde: Joven predicador de Somos La Herencia, o meu disco nacional favorito de 2024; cancións infantís e música para nenos (é o que ten a paternidade); Imaginal Disk de Magdalena Bay, discazo do 2024; Romance de Fontaines DC o mellor disco de indie rock do 2024?; Ride the Lightning de Metallica, si, o meu disco favorito de heavy; Space Museum de Solid Space, banda de culto minimal wave dos oitenta e o disco favorito do meu fillo, por algún motivo, encántalle; “This Is It” de Simple Minds, que grandes os de Glasgow; e Christmas Carols, panxoliñas en inglés porque son medio inglés».